ارزیابی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران بر مبنای سند چشم انداز بیست ساله و سیاست های کلی نظام(1388-1384)

نوع مقاله : علمی -کاربردی

نویسنده

فارغ التحصیل ارشد روابط بین الملل

چکیده

در سند چشم‌انداز بیست ساله‌ی کشور و سیاست‌های کلی نظام، مهم ترین اهداف سیاست خارجی کشور آورده شده‌اند که دستگاه سیاست خارجی را موظف می نماید تا عملکردی مطابق با این اهداف و سیاست‌ها داشته باشد. این پژوهش، با اتخاذ روش توصیفی - تحلیلی درصدد است تا با ارائه‌ی یک مدل ارزیابی، ضمن تشریح اهداف سیاست خارجی سند چشم‌انداز بیست ساله ایران و سیاست‌های کلی نظام در برنامه‌ی چهارم توسعه و الزامات تحقق آن‌ها، عملکرد دستگاه سیاست خارجی کشور را طی سال‌های 1384 تا 1388 در رابطه با پرونده‌ی هسته‌ای، مسئله‌ی هولوکاست، رویکرد نگاه به شرق و چگونگی تعامل و یا تقابل با آمریکا و نیز روابط با آمریکای لاتین را مورد بررسی و ارزیابی قرار دهد. نتایج و یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که سیاست خارجی کشور طی دوره چهارساله دولت نهم با اهداف چشم‌انداز بیست ساله و سیاست‌های کلی چندان منطبق نبوده است. علت این امر را باید در اتخاذ رویکرد تهاجمی و ماجراجویانه توسط دولت نهم، همراه با برخی موضع گیری‌های نابجا و گرایش به آرمان‌گرایی ذهنی بیش از واقع گرایی در سیاست خارجی، جستجو نمود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Evaluation of the Islamic Republic of Iran's foreign policy based on the 20-years Perspective document and General Politics(1384-1388)

نویسنده [English]

  • Samane Alavi
graduate
چکیده [English]

Most important topics of country’s foreign policy are listed in the 20-years Vision and General policies. Foreign policy system should act under and according to goals and policies of these two upper hand documents. The aim of this study by using descriptive – analytical method, is to describe the goals of 20-years Vision of Iran and general policies in the Fourth 5-year Development Plan, and also evaluate the actions of foreign policy system during the 2005 to 2009 in the case of nuclear, holocaust, Look East approach and how to interact or conflict with Latin America. Results show that the government's foreign policy goals during the mentioned years, is not very consistent. This is due to the aggressive and provocative approach by government, along with some kind of position and orientation of subjective idealism over realism in foreign policy, will be explored.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Foreign Policy
  • National Interests
  • Perspective Document
  • general policy
اجاقلو، نسیم اله.1385.شورای امنیت، آخرین ایستگاه پرونده‌ی هسته‌ای ایران. روزنامه شرق. 10/3/1385.
آدمی، علی.1389.راهبرد نگاه به شرق در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران: دیدگاهها،زمینه‌ها و فرصت‌ها. فصلنامه مطالعات سیاسی. سال دوم. شماره 7.
ارشدی خمسه، علی.1386. مقاله‌ی روش‌ها و شیوه‌های مدیریت و عملکرد و ارزیابی آن.
افضلی، رسول و وحید کیانی.1392.بررسی وارزیابی کیفی وضعیت روابط خارجی ایران در برنامه چهارم توسعه. فصلنامه سیاست‌های راهبردی و کلان. سال اول. شماره1 .
الهی، شعبان.1378.مثلث عملکرد سازمانی(ارزیابی عملکرد دستگاه‌های اجرایی کشور). ارائه شده در کنگره‌ی شهید رجایی. تهران
امیرارجمند،اردشیر.1381.سیاست‌های کلی نظام در پرتو اصل حاکمیت قانون و جمهوریت. فصلنامه راهبرد. شماره 26.
امین زاده، محسن. 1385.سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در سال 1385. آیین. شماره 6.
امین زاده، محسن. 1386.سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در سال 1386. آیین. شماره 11 و 12.
ایزدی، جهانبخش و فرزاد خلفی.1390.راهبردهای تعامل موثر و سازنده‌ی ایران در نظام بین‌المللی بر پایه‌ی سند چشم‌انداز. فصلنامه ره نامه‌ی سیاستگذاری. سال دوم. شماره 3.
بربر، مسعود.1385.هفتاد سال بعد (درباره هولوکاست). خردنامه همشهری. شماره 12.
بهزادیان، مجید.1379.مدیریت استراتژیک با کارت امتیاز متوازن.ارائه شده در هفتمین همایش دانشجویی مهندسی صنایع. تهران.
جلالی، رضا.1391. از تنش زدایی تا سیاست‌های ماجراجویانه.به نشانی اینترنتی:www.mardomsalari.com/template1/news.aspx?nid=131978
حاجی کریمی، عباسعلی و حسن رنگریز.(1378).مدیریت منابع انسانی. تهران: نشر نگاه دانش.
حجازی، حسین و مجتبی زارعی.(1387).نهضت ملی هسته‌ای در ایران (سیری در آرا و اندیشه‌های دکتر احمدی نژاد). تهران: نشر دانشگاهی.
حق شناس، محمدجواد.1388.نقش ارزیابی در سیاستگذاری عمومی. به نشانی:
www.isna.ir/fa/news/8707-00770
داریانی، محمدعلی و علاء الدین رفیع زاده.1384.تحلیل تطبیقی مدل‌های ارزیابی عملکرد (از حیث اهداف، مبانی، نتایج و دستاوردها). ارائه شده در دومین کنفرانس ملی مدیریت عملکرد.تهران.
دانشفرد، کرم اله، کاوه وحدانی، و عسل آغاز.1389.بررسی نقش پیاده سازی کارت امتیاز متوازن در بهبود عملکرد سازمان. فصلنامه رهبری مدیریت آموزشی.دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرمسار.سال چهارم. شماره 2.
دهقانی فیروزآبادی، سیدجلال.(1387).چارچوبی مفهومی برای ارزیابی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران. تهران: دانشگاه آزاد اسلامی.
رحیمی، غفور.1385.ارزیابی عملکرد و بهبود مدیریت سازمان.ماهنامه تدبیر. سال هفدهم. شماره 173.
سپهر، حسین. 1388.تاملی بر سیاست خارجی ایران در چهار سال اخیر. گزارش. ماهنامه گزارش. شماره 211.
سجادپور، محمدکاظم واردشیر نوریان.1389.برنامه ریزی در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران: بررسی رابطه‌ی قدرت منطقه‌ای، اقتصاد و سیاست خارجی بر اساس سند چشم‌انداز. فصلنامه راهبرد. سال نوزدهم. شماره 56.
سیف زاده، حسین.1384.آسیب شناسی سیاست خارجی ایران و چارچوبی برای سازماندهی طرز تلقی‌ها. مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی. شماره 69.
شریعتی فر، زهرا.1387.روابط ایران و هند (مناسبات سیاسی-اقتصادی). گزارش اردیبهشت وخرداد. سال هفدهم. شماره 197.
شفیعی، نوذر و زهرا صادقی.1389.گزینه‌های ایران در روابط خارجی بر اساس سیاست نگاه به شرق. راهبرد یاس. شماره 22.
شکیبایی، مهدی.1392.تاکتیک غلط احمدی نژاد در مورد هولوکاست. به نشانی اینترنتی:
www.imna.ir/vdcbzgb9.rhb9zpuur.html
صفوی همامی، سید حمزه.(1387).کالبد شکافی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران. تهران:دانشگاه امام صادق.
غریب آبادی، کاظم.(1387).پرونده‌ی هسته‌ای ایران به روایت اسناد.تهران: مرکز اسناد تاریخ دیپلماسی.
غریب آبادی، کاظم.1386.سیاست‌ها و دستاوردهای هسته‌ای دولت نهم. فصلنامه‌ی دولت اسلامی. شماره 1.
-غلامی، طهمورث.1391. ایران در آمریکای لاتین و واکنش ایالات متحده. به نشانی اینترنتی:
www.peace_ipsc.org
فرزین نیا، زیبا.1387.ایران و آسیا در دولت نهم؛ فراز و نشیب‌ها. فصلنامه سیاست خارجی. سال دوم. شماره 22.
فلاحی، سارا.1386.بررسی مقایسه‌ای دیپلماسی هسته‌ای دوران ریاست جمهوری محمد خاتمی و محمود احمدی نژاد (تا پایان قطعنامه 1747 شورای امنیت). پژوهشنامه علوم سیاسی. شماره 6.
قنبرلو، عبداله. 1388.مفهوم و ماهیت قدرت منطقه‌ای. فصلنامه مطالعات راهبردی. شماره 46.
قهرمانپور، رحمان.(1387).رویکرد حکومت‌های بزرگ به موضوع هسته‌ای. تهران: معاونت پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی.
کرمی، جهانگیر.1389.روابط ایران و روسیه در سال‌های 1368 تا 1388، بسترها، عوامل و محدودیت‌ها. مطالعات اوراسیای مرکزی. سال سوم. شماره 6.
کشاورزی، محمد، مصطفی سلاطین، محمد آفتابی، و محسن زارع.(1388). آشنایی با سند چشم‌انداز. تهران: نشر امیرکبیر.
کوزه گر کالجی، ولی.1387.تاملی بر سیاست خارجی ایران در آمریکای لاتین. گزارش. سال هفدهم. شماره 98.
متقی، ابراهیم. 1388.همکاری‌های نامتقارن ایران وامریکا در دوران اوباما. فصلنامه‌ی بین‌المللی روابط خارجی. سال اول. شماره 3.
ملکی فر، عقیل و محمد شالچی فر.1384.راهنمای گام به گام پیاده سازی کارت امتیاز متوازن به عنوان یک سیستم ارزیابی استراتژیک. مدیریت فردا. سال سوم. شماره 9و10.
موسی خانی، مرتضی، دادخواه، داود، و رقیه حسن زاده.1388.ارائه‌ی یک چارچوب مفهومی برای ارزیابی عملکرد دانشگاه. فصلنامه رهبری و مدیریت آموزشی دانشگاه آزاداسلامی واحد گرمسار. سال سوم.شماره 3.
میرکمالی، سید محمد.(1378).رهبری و مدیریت آموزشی. چاپ پنجم. تهران: نشر یسطرون.
نوری، وحید.1389.اولویتهای جغرافیایی_عقیدتی در سیاست خارجی دولت نهم. ره آورد سیاسی. شماره 27 و2