عوامل موثر بر تاب آوری اقتصادی در مناطق آزاد تجاری ایران

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه اقتصاد کشاورزی دانشگاه سیستان و بلوچستان

2 دانشیار اقتصاد منابع دانشگاه خوارزمی تهران

3 پژوهشگر

چکیده

از دیدگاه توسعه اقتصاد ملی و منطقه‌ای؛ مناطق آزاد باعث افزایش مبادلات تجاری و جذب برخی تخصص‌های فنی و سرمایه‌ای مورد نیاز و در نهایت پویایی اقتصاد می‌شود. از طرفی تاب آوری که پایه و اساس آن مقاوم سازی اقتصاد در برابر تکانه‌های داخلی و خارجی است و یکی از اهداف آن که افزایش توان صادراتی بر اساس بندهای 10 و 12 سیاست-های اقتصاد مقاومتی کشور می‌باشد، ارتباط نزدیک و تنگاتنگی با مناطق آزاد و بین‌المللی شدن آن دارد، لذا این پژوهش به دنبال ارتباط این دو مقوله با یکدیگر است. بر این اساس با استفاده از شاخص‌های تاب‌آوری جک بورمن و همکاران ، مناطق آزاد کیش، قشم، چابهار، انزلی، اروند و ارس در بازه زمانی 1396-1390 با مدل دوربین فضایی مورد سنجش و مقایسه قرار گرفت. نتایج نشان داد که اثر سریز فضایی سهم صادراتی و اشتغال اثر منفی و معنی‌داری بر شاخص تاب آوری داشته است و بیشترین اثر سریز فضایی ناشی از سهم صادراتی مناطق آزاد تجاری بر شاخص تاب آوری دارد. مقدار منفی و معنادار ضریب خودرگرسیون فضایی نشان می‌دهد که بخشی ازتغییرات کاهشی شاخص تاب آوری مناطق آزاد تجاری هریک از مناطق مورد بررسی به واسطه اثر فاصله یا مجاورت بوده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Factors Affecting Economic Resilience in Free Trade Zones

نویسندگان [English]

  • Amir Dadrasmoghadam 1
  • MH Karim 2
  • ali rahnama 3
1 Assistant Professor, Department of Agricultural Economics, University of Sistan and Baluchestan, Zahedan, Iran
2 Resource Economics Department, University of Kharazmi - Tehran
3 resercher
چکیده [English]

From the perspective of national and regional economic development, free zones increase trade exchange and attract some of the required technical and capital expertise and ultimately economic dynamics. On the other hand, the resistive economy, which is the basis for the resilience of the economy to domestic and foreign shocks, and one of the aims of which is to increase the export potential based on paragraphs 10 and 12 of the country's resistive economy policies, is closely linked to the free and interregional zones. It is internationalizing, so this study seeks to relate the two categories to each other. Based on the resilience indices of Jack Borman et al., The free zones of Kish, Qeshm, Chabahar, Anzali, Arvand, and Aras were compared and compared with the space camera model in 2011-2011. The results showed that the effect of export share surplus and employment had a negative and significant effect on the Resistance Economics Index, which was reduced by one unit increase in these variables, respectively, 929.411 and 0.014, respectively, and the greatest effect of spillover due to the export share of free zones, respectively. The business has a resistance economy index. The negative and significant values of the spatial autoregressive coefficient indicate that part of the decreasing changes in the resistance economics index of the free trade zones was due to the distance or proximity effect.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Resistance Economics
  • Free Zones
  • Jack Borman et al
  • SDM Model

مراجع

پیری سارمانلو، عادل. (1396). توسعه مناطق آزاد تجاری در بستر نظام اقتصاد مقاومتی (مطالعه موردی: چابهار). ماهنامه پژوهش ملل، 2 (17)، 103-89.
التجائی، ابراهیم. (1388). مناطق آزاد تجاری و صنعتی: ابزار راهبرد توسعه صادرات در مقایسه با سه کشور دیگر آسیایی. پژوهشنامه اقتصادی، 33، 222-189.
حیدری ساربان، وحید. (1398). بررسی نقش منطقه آزاد تجاری در بهبود شاخص­های اقتصادی مناطق روستایی: مطالعه موردی شهرستان ماکو. روستا و توسعه، 22 (85)، 133-111.
دهمرده، نظر.، علی احمدی، ندا. و قادری، عباسعلی. (1398). ارزیابی و اولویت­بندی مناطق آزاد کشور و تأثیر آن در توسعه اقتصادی این مناطق. فصلنامه سیاست­های راهبردی و کلان، 7 (1)، 122-108.
رستم گورانی، ابراهیم.، بیرانوند زاده، مریم.، علی زاده، سید.دانا. و حشمتی جدید، مهدی. (1392). بررسی جایگاه مناطق آزاد تجاری جزیره قشم در توسعه پایدار و امنیت اجتماعی. دو فصلنامه علمی – پژوهشی آمایش سرزمین، 5 (1)، 49-27.
رفیعی دارانی، هادی. و قربانی، محمد. (1393). مشارکت نیروی کار در اقتصاد ملی: تحلیلی در چارچوب رگرسیون فضایی. فصلنامه تحقیقات مدلسازی اقتصادی، شماره18، 140-92.
رهنورد، فرج الله. (1389). عوامل موثر بر عملکرد مناطق آزاد تجاری- صنعتی ایران. فرایند مدیریت و توسعه، 74، 59-45.
زراء نژاد، منصور. و نوری، ابراهیم. (1384). کاربرد داده‌های ترکیبی در اقتصادسنجی. فصلنامه بررسی های اقتصادی، شماره 4.
سلامی، حبیب الله. و نعمتی، مهدی. (1392). بررسی ریسک سیستماتیک عملکرد و عوامل مؤثر بر شدت آن در محصول سیب در ایران، کاربرد الگوهای اتورگرسیو فضایی. مجله اقتصاد و توسعه کشاورزی، شماره4، 299-288.
سیاف زاده، علیرضا.، بهنام، محمد. و بهنام، شکار. (1392). تاثیر آزاد سازی تجاری- صنعتی ارس و عوامل تاثیرگذار در رشد اقتصادی منطقه. تهران: اولین همایش ملی جغرافیا، شهرسازی و توسعه پایدار.
سید علیپور، سید خلیل. و نظری خاکشور، حمیدرضا. (1398). بررسی جایگاه مناطق آزاد تجاری در توسعه پایدار و امنیت اجتماعی (مطالعه موردی: منطقه آزاد انزلی). فصلنامه علمی- پژوهشی جغرافیا (برنامه ریزی منطقه­ای)، 9 (2)، 668-655.
شکوری، علی. و امیدی، حسن. (1397). بررسی تاثیر ایجاد منطقه آزاد ارس بر رفاه اجتماعی جامعه محلی از منظر ساکنان. فصلنامه توسعه محلی (روستایی- شهری)، 11 (1)، 74-49.
شهبازی، کیومرث.، رضایی، ابراهیم. و حمیدی رزی، داوود. (1393). بررسی همگرایی اقتصادی کشورهای عضو سازمان همکاری اقتصادی اکو: رهیافت اقتصادسنجی فضایی تابلویی. فصلنامه پژوهشنامه بازرگانی، شماره 74، 196-155.
طالبلو، رضا.، محمدی، تیمور. و پیر دایه، هادی. (1396). تحلیل انتشار فضایی تغییرات قیمت مسکن در استان‌های ایران؛ رهیافت اقتصادسنجی فضایی. فصلنامه پژوهشنامه اقتصادی، شماره 66.
عباسی اسفنجانی، حسین.، میرزائی، حسین. و احمدی کمالی، مهدیه.  (1396). بررسی عملکرد مناطق آزاد تجاری- صنعتی ارس از منظر صادرات. بررسی­های بازرگانی، 81، 100-85.
کریمی کیا، اسما. و مقدم، محمد. (1391). بررسی عوامل جذب سرمایه­گذاری در منطقه آزاد اروند. مجله اقتصادی- ماهنامه بررسی مسائل و سیاست­های اقتصادی، شماره­های 6و 7: 28-5.
محمدی، پگاه. و عارفی، امید. (1395). بررسی نقش مناطق آزاد در بسترسازی برای اجرای محورهای درون­زایی و برون­گرایی اقتصاد مقاومتی. مجله اقتصادی، 7 و 8، 16-5.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار