تأثیر راهبردهای حمایتی سرمایۀ اجتماعی با تأکید بر سیاست‌های یارانه‌ای

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی‌ارشد اقتصاد محض، دانشکدۀ علوم اجتماعی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

2 استادیار، گروه اقتصاد، دانشکدۀ علوم اجتماعی، دانشگاه رازی، کرمانشاه. ایران

3 استادیار، گروه اقتصاد، دانشکدۀ علوم اجتماعی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

چکیده

در اکثر کشورهای جهان، دولت­‌ها به‌منظور تعیین جهت‌­گیری‌­های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، همچون ازمیان بردن فقر و نابرابری، رشد اقتصادی و پیشبرد اهداف توسعه‌­ای، اقدام به اتخاذ سیاست‌­های خاص و استفاده از ابزارهای حمایتی می‌­کنند. ایران نیز، به‌منزلۀ کشوری درحال توسعه، همواره برای پیشرفت در مسیر توسعه به سیستم حمایتی نیاز خواهد داشت و این موضوع در اصول سوم، بیست‌ونهم، سی‌ویکم و چهل‌و‌سوم قانون اساسی درجهت استقلال اقتصادی و ریشه‌­کن کردن فقر و همچنین مؤلفه‌­ها و الزامات اقتصاد مقاومتی به‌منظور رونق تولید و اشتغال، رشد اقتصادی و رفاه و مردمی کردن اقتصاد، مورد توجه قرار گرفته است. یکی از این ابزارها و سیاست­‌های حمایتی که در راستای بهبود وضعیت معیشتی و رفاهی قشرهای نیازمند از آن بهره گرفته می‌­شود، پرداخت یارانه­‌هاست. یارانه، به‌مثابۀ ابزار حمایتی، نقشی مؤثر در  بهبود توزیع درآمد دارد و می‌­تواند با کمک به  بهبود شرایط اقتصادی، موجب رضایت و اعتماد عمومی افراد جامعه به نظام حکومتی گردد و از این حیث بر میزان سرمایۀ اجتماعی تأثیر مثبتی بگذارد. با توجه به اهمیت سرمایۀ اجتماعی و سایر عوامل مؤثر بر آن، در این مطالعه تلاش شده است تا تأثیر سیاست‌­های حمایتی بر میزان سرمایۀ اجتماعی در ایران طی دورۀ 1375 تا 1396 با استفاده از روش خودرگرسیون با وقفۀ توزیعی (ARDL) بررسی گردد. نتایج پژوهش حاکی از آن است که رابطۀ متغیرهای حمایت­‌ها و مخارج دولت در بخش بهداشت، مسکن و یارانه‌­ها با سرمایۀ اجتماعی مثبت است و متغیرهای حمایت دولت در بخش بهزیستی ـ تأمین اجتماعی و حمایت دولت در بخش آموزش با متغیر سرمایۀ اجتماعی رابطۀ منفی دارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Analyzing the Effects of Social Capital Supportive Strategies: A Focus on Subsidy Policies

نویسندگان [English]

  • Samaneh Part 1
  • Azad Khanzadi 2
  • MohamadSharif Karimi 3
1 MA of Pure Economics, Faculty of Sociology, Razi University, Kermanshah, Iran
2 Assistant Professor, Department of Economics, Faculty of Sociology, Razi University, Kermanshah, Iran
3 Assistant Professor, Department of Economics, Faculty of Sociology, Razi University, Kermanshah, Iran
چکیده [English]

In many countries around the world, governments follow policies and supportive strategies in order to control the economic, social, and cultural issues such as reducing poverty and injustice, increasing economic situation, and pursuing developmental plans. Iran, as a developing country, needs supportive plans for its development, which actually is noted in the third, twenty ninth, and forty third principles of constitution aiming to reduce poverty and establish economic independence. Moreover, factors of resistance economy for encouraging production and employment, economic prosperity and welfare, and democratizing economy are noted as well. Subsidy is one of the tools and supportive strategies to improve public earning and welfare. Subsidy can have an effective role in wealth distribution. If the economic situation improves, it can increase public trust and satisfaction in the government, thus having a positive impact on the social capital. Considering the significance of social capital and other related factors, this study tries to investigate the effect of supportive policies on social capital from 1996 to 2017. The data analysis is done through autoregressive distributed lag (ARDL). The results show that there is a positive relationship between the government's support and expenditure in health, housing, and subsidy with social capital. There is, however, a negative relationship between government's support in social security and education with social capital.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Supportive policy
  • subsidy
  • social capital
  • ARDL
  • Iran
احمدی، امیر؛ مجردی، غلامرضا؛ بادسار، محمد (1395)، "بررسی اثرات اقتصادی و اجتماعی قانون هدفمندکردن یارانه ها  بر کیفیت زندگی خانوارهای روستایی شهرستان ارومیه"،  فصلنامه پژوهش های ترویج و آموزش کشاورزی، سال نهم، شماره سوم، پیاپی35.
- احمدی شادمهری، محمدطاهر؛ داوودی، آزاده (1394)، "نقش مخارج دولت در تأمین زیرساخت های اقتصادی اجتماعی و کاهش فقر در ایران"، فصلنامه سیاست های راهبردی و کلان ، سال سوم، شماره دهم، ص 16-1.
- ازکیا، مصطفی، حسینی رودبارکی، سکینه (1393)، "تجربه زیسته روستاییان از دریافت یارانه نقدی و پیامدهای آن"، توسعه روستایی نامه (علوم اجتماعی)، سال6، شماره2، ص192-167.
- انصاری، حمید (1383)، "نظریه های مشارکت"، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه تهران.
- بریمانی، فرامرز؛ راستی،هادی؛ دهانی، میثم؛ جهانتیغ، راضیه (1395)،"تحلیل رابطه فقر و سرمایه اجتماعی؛ مطالعه موردی: سکونتگاه های مرزی استان سیستان و بلوچستان"، جغرافیا و آمایش شهری- منطقه ای، شماره 26.
- بشریه، حسن (1384)، "جامعه شناسی سیاسی"، چاپ یازدهم، نشر نی، تهران.
- بصیر، میثم (1393)، " تأثیر انباشت سرمایه فیزیکی، انسانی و اجتماعی بر رشد اقتصادی"، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی دانشکده اقتصاد و حسابداری.
- بیکی، سحر؛ سامتی، مرتضی؛ شریفی رنانی، حسین (1392)، " اثر هدفمندی یارانه ها برفقر و بیکاری: (فازاول هدفمندی یارانه ها)"، اولین همایش الکترونیکی ملی چشم انداز اقتصاد ایران.
- حمیدی زاده، علی(1397)، "واکاوی افول سرمایه اجتماعی در ایران"،  فصلنامه مدیریت سرمایه اجتماعی، دوره 5، شماره 1، صفحات 109-91.
- حیدری، مریم (1395)، "ارزیابی اثر بخشی سیاست های حمایتی بر اندازه فقر در استان کردستان طی برنامه های توسعه پس از انقلاب (1392-1368)"، دانشگاه پیام نوراستان تهران، دانشکده علوم اجتماعی و اقتصادی.
- خضری، محمد(1384)، دولت و سرمایه اجتماعی، فصلنامه مطالعات راهبردی، سال نهم، شماه اول، شماره 31.
- داروغه، حسین؛ اسدزاده، پوریا ( ١٣٨٩ )، "تاثیر هدفمندی یارانه ها بر مصرف خانوارهای مشهدی"، آذر ماه.
- رحیمی، عباس و کلانتری، عباس (1375)، "بررسی اقتصادی یارانه، مؤسسه مطالعات و پژوهش های بازرگانی"، چاپ سوم.
- سپهوند، رضا؛ جعفری، سلیمان (1396)،"تأثیر احساس امنیت اجتماعی بر سرمایه و نشاط اجتماعی"، فصلنامه مدیریت سرمایه اجتماعی، دوره 3، شماره 4، ص 541-521.
- سید نبوی، حمید؛ امینی رازانی، مصطفی (1389)، "سیاست های اقتصادی و مشکلات اجتماعی در ایران"، فصلنامه علمی  پژوهشی رفاه اجتماعی، سال دهم، شماره 38.
- عباس زاده، هادی؛ کرمی، کامران (1390)، "سرمایه اجتماعی و امنیت ملی پایدار. فصلنامه مطالعات راهبردی" ، شماره 1، ص 58-31.
- عدالتجو، اعظم؛ حسن زاده، یاسر (1395)، "بررسی تأثیر مبانی نظری مداخله دولت در عرصه های اقتصادی"، اولین همایش ملی اقتصاد خلاق دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران غرب، شماره3.
- کریم، محمد حسین و امیری، حسین (1396)، " راهبردها و چالش­های اقتصاد مقاومتی و ریاضتی"، فصلنامه سیاست­های راهبردی و کلان، سال پنجم، دومین ویژه­نامه اقتصاد مقاومتی، صص 105-83.
- کلانتری، عباس و رحیمی، عباس(1385)، "بررسی اقتصادی یارانه"، مؤسسه مطالعات و پژوهش های بازرگانی.
- نادمی، یونس (1388)، "اعتماد، سرمایه اجتماعی و عملکرد اقتصادی"، روزنامه دنیای اقتصاد، شماره1882.
- نظری، محسن ( ١٣٨٨)، " یارانه و انواع آن" ، بازیابی مهر ١٣٩1، قابل دسترسی در  www.mgtsolution.com
- هزار جریبی، جعفر و صفری شالی، رضا (1390)، "رفاه اجتماعی و عوامل مؤثر برآن، مطالعه موردی شهر تهران"، مجله پژوهش و برنامه ریزی شهری، سال دوم شماره پنجم.