TY - JOUR ID - 159382 TI - راهبردهای بهره‌وری مشترک از منابع آبی رودخانۀ مرزی اترک در جهت اجرای سیاست‌های کلی نظام JO - سیاست‌های راهبردی و کلان JA - JMSP LA - fa SN - 2345-2544 AU - فرهادی, رضا AU - مطلبی, مسعود AU - محمدزاده, علی AD - دانشجوی دکتری، رشتۀ علوم سیاسی، دانشکدۀ علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شاهرود، شاهرود، ایران AD - استادیار، گروه علوم سیاسی، دانشکدۀ علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد آزادشهر، آزادشهر، ایران AD - استادیار، گروه علوم سیاسی، دانشکدۀ علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شاهرود، شاهرود، ایران Y1 - 2023 PY - 2023 VL - 11 IS - 42 SP - 384 EP - 409 KW - هیدروپلیتیک KW - رود مرزی اترک KW - ایران KW - ترکمنستان KW - امنیت KW - سیاست‏های کلی نظام DO - 10.30507/jmsp.2022.356316.2472 N2 - ارتقای بهره‎وری و توجه به ارزش اقتصادی، امنیتی و سیاسی آب در استحصال، عرضه، نگهداری و مصرف آن و همچنین مهار آب‌هایی که از کشور خارج می‌شود و اولویت استفاده از منابع آب‌های مشترک از سیاست‏های کلی نظام است. از آنجا که مناقشه در آب‌های مشترک مرزی می‌تواند به تهدید صلح و امنیت بین‌المللی منجر شود، خطر جنگ آینده بر سر آب، به‌صورت گسترده از اوایل دهۀ 90 میلادی در محافل دانشگاهی و پژوهشی مطرح شد. کشور ترکمنستان که حجم عمدۀ خاکش را صحرای قره‏قوم تشکیل داده، در دوران مختلف آب مورد نیازش را از آب‏های مشترک و فرامرزی تأمین کرده است. نیاز شدید دو کشور به آب رود اترک در دو دورۀ قبل و بعد از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی همواره از مسائل بحث‏برانگیز ایران و ترکمنستان بوده است. روش پژوهش توصیفی ـ تحلیلی است سؤال تحقیق عبارت است از: چالش‏های سیاسی ـ امنیتی ایران و ترکمنستان درخصوص بهره‏برداری مشترک از اترک و هیدروپلیتیک آن چیست؟ یافته‏های تحقیق حاکی از این است که دیپلماسی حاکمیتی جمهوری اسلامی ایران دربارۀ اترک در دو دورۀ قبل و بعد از فروپاشی شوروی، تسامح، تساهل و دوری از تنش بوده و همین امر باعث بهره‏وری جسورانه و بیشتر ترکمنستان از اترک، خارج از قواعد حقوقی بین‌المللی شده است. بر این اساس، ایران باید رویکردی تازه درخصوص هیدروپلیتیک اترک در پیش گیرد و دو کشور با ارائۀ راهکارهای مناسب، کشمکش‌های قریب‏الوقوع و احتمالی را به همکاری و توسعه تبدیل کنند. UR - https://www.jmsp.ir/article_159382.html L1 - https://www.jmsp.ir/article_159382_f4b9925e253157637c5b0cdd34c786ec.pdf ER -