پژوهشکده تحقیقات راهبردی
دبیرخانه مجمع تشخیص مصلحت نظام
سیاستهای راهبردی و کلان
2345-2544
2345-2552
4
16
2017
02
19
تحلیل فرایند سیاستگذاری در نظام ملی نوآوری ایران با استفاده از چارچوب نگاشت نهادی
1
18
FA
مرضیه
هداوند
پژوهشگر پاره وقت پژوهشکده مطالعات فناوری ریاست جمهوری،
فارغ التحصیل دانشکده مهندسی صنایع، دانشگاه علم و صنعت
mhadavand22@yahoo.com
مهدی
فاتح راد
استادیار مرکز آب و انرژی، دانشگاه صنعتی شریف
fatehrm@sharif.ir
سید حبیب الله
طباطبائیان
رئیس پژوهشکده مطالعات فناوری ریاست جمهوری،
دانشیار دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشگاه علامه طباطبایی
taba@tsi.ir
<em><span lang="FA">در نظام ملی نوآوری، سیاستگذاری نیازمند فرایندی است که توانایی لازم برای تدوین و اجرای سیاستها را داشته</span></em><em><span dir="LTR"> </span></em><em><span lang="FA">باشد. به منظور ترسیم تصویر کلان از وضعیت سیاستگذاری نظام ملی نوآوری لازم است تا فرایند سیاستگذاری از طراحی تا اجرا و نیز سیستم نظارت و ارزیابی مورد تحلیل قرار گیرد. در این مقاله فرایند سیاستگذاری در نظام ملی نوآوری ایران با استفاده از چارچوب نگاشت نهادی مورد بررسی قرار گرفته است. ابتدا با مرور ادبیات موضوع و مطالعه و بررسی اسناد موجود و مصاحبه با خبرگان، این فرایند شناسایی و عارضههای موجود در آن استخراج شد. سپس عارضههای به دست آمده با توزیع پرسشنامه در میان کارشناسان این حوزه، از طریق طیف پنج گزینهای لیکرت، اعتبارسنجی و اولویتبندی شد. براساس یافتههای تحقیق مهمترین عارضههای</span></em><em><span lang="FA">موجود در فرایند سیاستگذاری نظام ملی نوآوری ایران مربوط به سیستم نظارت و ارزیابی است و در نهایت راهکارهایی برای اصلاح سیستم نظارت و ارزیابی پیشنهاد شده است.</span></em>
نظام ملی نوآوری,سیاستگذاری علم,فناوری و نوآوری,نگاشت نهادی
https://www.jmsp.ir/article_40572.html
https://www.jmsp.ir/article_40572_8afbd5d3ba3f6719ee26c1f33dafbbd6.pdf
پژوهشکده تحقیقات راهبردی
دبیرخانه مجمع تشخیص مصلحت نظام
سیاستهای راهبردی و کلان
2345-2544
2345-2552
4
16
2017
02
19
چشم انداز نظری ساختار و کنش در تبیین رفتار سازگاری نسبت به خشکسالی
19
40
FA
عادل
سلیمانی
0000-0002-7785-9214
دانشجوی دکتری دانشگاه خوارزمی تهران
adelsulaimany@gmail.com
حسن
افراخته
دانشگاه خوارزمی تهران
adelsulaimany@gmail.ca
فرهاد
عزیرپور
دانشگاه خوارزمی
azizpur@yahoo.ca
اصغر
طهماسبی
دانشگاه خوارزمی تهران
asghart@yahoo.ca
<span lang="FA">هدف کلی پژوهش حاضر، تحلیل تأثیر عاملیت و ساختار بر رفتار سازگاری</span><span dir="LTR"> </span><span lang="FA">نسبت به خشکسالی بر مبنای بررسی متون است. در این راستا ابتدا نقش عاملیت و ساختار در پژوهشهای علوم اجتماعی و شناخت جهان بر پایه نظریههای اجتماعی و بهویژه نظریه ساختیابی گیدنز تبیین شد. سپس در راستای تحقق اهداف اسناد بالادستی نظیر سند چشم انداز و نقشه جامع علمی کشاورزی کشور، چگونگی پیوند میان ساختار و کنش در شرایط خشکسالی، به منزله بافت اجتماعی یا محیطی که در آن افراد زندگی و کار میکنند، مورد تحلیل قرار گرفت. در ادامه رویکردهای مختلف ارائه شده در مطالعات سازگاری و آسیبپذیری نسبت به مخاطرات محیطی تشریح شد. حاصل تحلیلها نشان داد که برمبنای نظریهی مذکور، همه فعالیتهای سازگاری نسبت به خشکسالی، درون بافت اجتماعی شکل میگیرد و ارتقای ظرفیت سازگاری بدون ملاحظه بافت اجتماعی نمیتواند به روشنی درک شود، زیرا بافت زمینه ظهور، طراحی، اجرا و استفاده از راهبردهای سازگاری را فراهم مینماید. این رویکرد امکان بررسی و تحلیل جامع و منطبق بر واقعیتهای اجتماعی رفتار سازگاری جوامع محلی را به خشکسالی فراهم خواهد کرد و درنتیجه پیوند دهندهی راهبردهای کلان سازگاری با راهبردهای خرد جوامع محلی در حوزهی مطالعات سازگاری، آسیب پذیری و حتی تاب آوری به مخاطرات محیطی نظیر خشکسالی خواهد بود</span><span dir="LTR">.</span>
نظریه اجتماعی,سازگاری,نظریه ساخت یابی,خشکسالی
https://www.jmsp.ir/article_45005.html
https://www.jmsp.ir/article_45005_3eff0166f9ede0ec2941fe03a4e43ffe.pdf
پژوهشکده تحقیقات راهبردی
دبیرخانه مجمع تشخیص مصلحت نظام
سیاستهای راهبردی و کلان
2345-2544
2345-2552
4
16
2017
02
19
ناکارآمدی سیاستها و تأثیر آن بر عدم توسعهیافتگی صنایع کوچک و متوسط کشور
41
67
FA
حمید
عزیزمحمدلو
عضو هیأت علمی/ دانشگاه بین المللی امام خمینی قزوین
azizmohammadlou@soc.ikiu.ac.ir
ابوالقاسم
مهدوی
عضو هیأت علمی/ دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران
mahdavi@ut.ac.ir
<span lang="FA">باوجوداینکه امروزه صنایع کوچک و متوسط یکی از ارکان اصلی اقتصاد کشورهای توسعهیافته و درحالتوسعه محسوب میشود و نقش به سزایی را در رشد اقتصادی، اشتغال و صادرات این کشورها ایفا مینماید، متأسفانه جایگاه این صنایع در کشور ایران از وضعیت مطلوبی برخوردار نیست. بهطور قطع یکی از عواملی که زمینه این ضعف را فراهم نموده است، ناکارآمدی سیاستها و برنامههایی است که برای حمایت و توسعه این صنایع طراحی شده است. در این پژوهش با نظرسنجی از خبرگان و صاحبنظران حوزه صنایع کوچک و متوسط و با استفاده از مدل یابی معادلات</span><span dir="LTR"> </span><span lang="FA">ساختاری تأثیر ناکارآمدی سیاستها بر عدم توسعهیافتگی صنایع کوچک و متوسط کشور مورد بررسی و آزمون قرار گرفته است.</span><span dir="LTR"> </span><span lang="FA">بر اساس یافتههای تحقیق، با عنایت به اینکه بین کارکرد و کیفیت سیاستهای طراحیشده در حوزه صنایع کوچک و متوسط از یک طرف و شاخصهای قابلیتی و عملکردی توسعه صنایع کوچک و متوسط نیز رابطه مثبت و معنیداری وجود دارد، استنباط میشود که کیفیت و کارکرد نامناسب و بهعبارت دیگر کارآمدی پایین سیاستهای طراحی شده در حوزه صنایع کوچک و متوسط</span><span dir="LTR"> </span><span lang="FA">از دلایل اصلی ضعف شاخصهای قابلیتی و کارکردی</span><span dir="LTR"> </span><span lang="FA">توسعه صنایع کوچک و متوسط است.</span>
ناکارآمدی سیاستها,شاخص قابلیتی,شاخص عملکردی,توسعه صنایع کوچک و متوسط,روش حداقل مربعات جزئی
https://www.jmsp.ir/article_44651.html
https://www.jmsp.ir/article_44651_037283c744e8234e5697c16b074900d7.pdf
پژوهشکده تحقیقات راهبردی
دبیرخانه مجمع تشخیص مصلحت نظام
سیاستهای راهبردی و کلان
2345-2544
2345-2552
4
16
2017
02
19
اثر آزادسازی مالی بر عملکرد بانکهای تجاری ایران
69
89
FA
اکبر
دهقانی
گروه اقتصاد، واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی ایران، شیراز، ایران
akbardehghani6@gmail.com
علی
حقیقت
گروه اقتصاد، واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی ایران، شیراز، ایران
alihaghighat91@yahoo.com
<em> مهمترین</em><em>نهادهای</em><em>بازار</em><em>مالی</em><em>در</em><em>هر</em><em>کشوری</em><em>بانکها</em><em>هستند</em><em>وجود بازار مالی رقابتی در اقتصاد هر کشوری، تخصیص بهینۀ منابع مالی را</em><em>در پی داشته و موجب شکوفایی، رشد و توسعۀ مناسب اقتصادی آن خواهد</em><em>شد. این پژوهش به بررسی اثر آزادسازی مالی بر عملکرد بانکهای تجاری در ایران با استفاده از دادههای سری زمانی از 1380:1 تا 1393:4 بهصورت فصلی پرداخته است. برای برآورد تجربی، این مطالعه از روش هم جمعی یوهانسون- جوسیلیوس و الگوی</em><em>تصحیح خطای برداری استفاده شده است. نتایج به دست آمده از روش همجمعی یوهانسون نشان میدهد که در بلندمدت متغیرهای میزان وام پرداختی بانک، حجم نقدینگی، رشد اقتصادی، آزادسازی مالی و آزادسازی تجاری تأثیر مثبت بر عملکرد بانکهای تجاری و متغیرهای نسبت مطالبات به کل وامها، اندازه بانک و نرخ تورم تأثیر منفی بر عملکرد بانکهای تجاری دارند. همچنین ضریب تصحیح خطا نشان میدهد که در هر دوره 28/0 درصد از عدم تعادل عملکرد بانکهای تجاری، تعدیلشده و به سمت روند بلندمدت خود حرکت میکند.</em>
بانک های تجاری,آزادسازی مالی,آزادسازی تجاری,هم جمعی یوهانسن
https://www.jmsp.ir/article_45078.html
https://www.jmsp.ir/article_45078_79786ab7838527dc6b2ac579443b386c.pdf
پژوهشکده تحقیقات راهبردی
دبیرخانه مجمع تشخیص مصلحت نظام
سیاستهای راهبردی و کلان
2345-2544
2345-2552
4
16
2017
02
19
تاثیر جذب سرمایه نقدی و غیر نقدی بر روی رشد اقتصادی ایران
90
114
FA
محمد حسن
فطرس
عضو هیات علمی گروه اقتصاد دانشگاه بوعلی سینا
mhfotros@hotmail.com
نرگس
احمدوند
دانشگاه بوعلی سینا، همدان
گروه اقتصاد
narges.ahmadvand.4630@gmail.com
<span lang="FA">تلاش</span><span lang="FA">برای</span><span lang="FA">جذب</span><span lang="FA">سرمایههای</span><span lang="FA">خارجی</span><span lang="FA">به</span><span lang="FA">خودی</span><span lang="FA">خود</span><span lang="FA">نشانگر</span><span lang="FA">ضعف</span><span lang="FA">اقتصادی</span><span lang="FA">محسوب</span><span lang="FA">نمیشود.</span><span lang="FA">بلکه</span><span lang="FA">راهی برای </span><span lang="FA">تحرک بخشیدن </span><span lang="FA">به جریان تولید</span><span lang="FA">،</span><span lang="FA">رشد</span><span lang="FA">تجارت</span><span lang="FA">بین الملل، انتقال فناوری، ایجاد اشتغال،</span><span lang="FA">افزایش</span><span lang="FA">سطح</span><span lang="FA">رفاه</span><span lang="FA">زندگی</span><span lang="FA">در جوامع </span><span lang="FA">است.</span><span dir="LTR"> </span><span lang="FA">در سند چشم انداز برنامههای توسعه ایران، بهرهگیرى از روابط سیاسى در جهت افزایش جذب سرمایه</span><span lang="FA" dir="LTR"></span><span lang="FA">گذارى خارجى و فناورى پیشرفته، افزایش سهم ایران از تجارت جهانى و رشد پرشتاب اقتصادى مورد نظرهمواره مورد تأکید بوده است</span><span dir="LTR">.</span><span lang="FA"> هدف از انجام پژوهش حاضر</span><span lang="FA">، بررسی تأثیر سرمایهگذاری خارجی (شامل سرمایهگذاری مستقیم و غیر مستقیم خارجی) به عنوان جذب سرمایه نقدی و واردات کالاهای صنعتی (شامل صنایعی با فناوری بالا، متوسط و پایین) به عنوان جذب سرمایه غیرنقدی، بر روی رشد اقتصادی ایران در دوره زمانی سالهای 1390-1380 بوده است. بدین منظور، از دادههای فصلی در قالب مدل خود بازگشت با وقفههای توزیعی (</span><span dir="LTR">ARDL</span><span lang="FA">)، برای بررسی رابطه بین متغیرها استفاده شدهاست. نتایج حکایت از تأثیر مثبت و معنیدار سرمایهگذاری خارجی و تاثیر منفی و معنیدار واردات کالاهای صنعتی بر روی رشد اقتصادی ایران دارد. همچنین، اثر سایر متغیرهای مورد استفاده در مدل شامل موجودی سرمایه، اشتغال، هزینههای تحقیق و توسعه و صادرات کالاهای صنعتی بر روی رشد اقتصادی ایران مثبت و معنیدار بودهاست. </span>
سرمایه گذاری خارجی,واردات صنعتی,انتقال فناوری,امنیت سرمایهگذاری,الگوی رشد درونزای رومر
https://www.jmsp.ir/article_44647.html
https://www.jmsp.ir/article_44647_18584a98e602145f9f552c97770f9005.pdf
پژوهشکده تحقیقات راهبردی
دبیرخانه مجمع تشخیص مصلحت نظام
سیاستهای راهبردی و کلان
2345-2544
2345-2552
4
16
2017
02
19
رابطه میان نرخ بیکاری با قیمت نفت و نرخ بهره در ایران
115
134
FA
مهیم
شیهکی تاش
هیات علمی دانشگاه سیستان و بلوچستان
mohimtash@entp.usb.ac.ir
طوبی
خرم آبادی
دانشجوی کارشناسی ارشد علوم اقتصادی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندرعباس
t.khooramabadi@yahoo.com
<span lang="FA">قیمت نفت یکی از متغیرهای کلیدی اقتصادهای نفتی است. که در تعیین موقعیت اقتصاد کشور نقش بهسزایی دارد. هدف اصلی این مطالعه، بررسی رابطه میان نرخ بیکاری با قیمت نفت و نرخ سود در ایران در طول دوره 1392-1360 است. برای این منظور، از روش همجمعی یوهانسن و علیت تودا- یاماموتو استفاده شده است. ضرایب بدست آمده به روش یوهانسن براساس بردار جمعی نشان میدهد که نرخ بیکاری تابعی معکوس از قیمت نفت که موجب 28/2 درصد کاهش در نرخ بیکاری خواهد شد. که با توجه به وابستگی شدید اقتصاد کشور به نفت، نتیجهی موجه ای محسوب میشود. همچنین، در بلندمدت در صورت یک درصد افزایش در نرخ سود، نرخ بیکاری 94/0 درصد افزایش خواهد یافت. همچنین در صورت یک درصد افزایش در سرمایهگذاری بخش خصوصی، نرخ بیکاری 80/0 درصد کاهش خواهد یافت. نتایج آزمون علیت نشان میدهد که قیمت نفت و نرخ سود علت بیکاری در اقتصاد ایران هستند. </span>
"قیمت نفت","نرخ بهره","نرخ بیکاری"
https://www.jmsp.ir/article_44649.html
https://www.jmsp.ir/article_44649_69af6717e987db7445b2f8ae6c284a41.pdf
پژوهشکده تحقیقات راهبردی
دبیرخانه مجمع تشخیص مصلحت نظام
سیاستهای راهبردی و کلان
2345-2544
2345-2552
4
16
2017
02
19
تحلیل روند تغییرات مزیت نسبی تولید نباتات صنعتی ایران
135
151
FA
سید مهدی
میر
دانشجو
mehdi_mir69@yahoo.com
احمد
صادقی
0000-0002-0237-5792
مدرس دانشگاه شهید بهشتی و دانشگاه تهران
sadeghi_ahmad@yahoo.com
سید احمد
محدث
عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان خراسان رضوی
amohaddes@gmail.com
مجید
ثنایی طرقبه
عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان خراسان رضوی
mjsanai@yahoo.com
در تحلیل فرآیند صنعتی شدن کشورهای در حال توسعه، بیش از هر چیز بر کارایی تولید از نظر هزینه و به عبارتی مزیت نسبی تاکید میشود. کشت نباتات صنعتی علاوه بر اینکه گذر از کشاورزی سنتی به سمت کشاورزی صنعتی را شتاب میبخشد، باعث رونق صنایعی میشود که ماده اولیه آن همین محصولات است. از طرفی تمرکز بر مزیت نسبی به عنوان پتانسیل بالقوه و بالفعل کشور جهت تولید محصولات مختلف در مقایسه با بازارهای جهانی امری ضروری است. لذا هدف اصلی این مطالعه تحلیل روند تغییرات مزیت نسبی تولید نباتات صنعتی ایران است. در این مطالعه از روش ماتریس تحلیل سیاستی (PAM) جهت محاسبه مزیت نسبی در محدوده زمانی 1390-1381 استفاده شد. نتایج حاصله از روند تغییرات مزیت نسبی حاکی از حرکت به سمت مزیتدار شدن تولید نباتات صنعتی در دوره مذکور است. با توجه به نتایج حاصله توجه وحمایت دولت جهت فراهم سازی تکنولوژی مناسب تولید و همچنین شناسایی مناطقی که پتانسیل تولید نباتات صنعتی را دارند، توصیه میگردد.
نباتات صنعتی,مزیت نسبی,ماتریس تحلیل سیاستی,هزینه منابع داخلی
https://www.jmsp.ir/article_44648.html
https://www.jmsp.ir/article_44648_119dda62d5b4c2f492fcaa8e2948b97a.pdf
پژوهشکده تحقیقات راهبردی
دبیرخانه مجمع تشخیص مصلحت نظام
سیاستهای راهبردی و کلان
2345-2544
2345-2552
4
16
2017
02
19
نقش اقوام در همبستگی ملی
153
174
FA
کریم
مهری
استادیار پژوهشی موسسه تحقیقات تربیتی ،روانشناختی و اجتماعی دانشگاه خوارزمی
kmehrik@yahoo.com
هدف از پژوهش حاضر بررسی عوامل مؤثر بر بسیج سیاسی اقوام و همافزایی آنها درجهت همبستگی ملی با تأکید بر نقش مذهب و زبان در بین شهروندان چهار گروه قومی (کرد، ترک، عرب و بلوچ) است. روش تحقیق کمی از نوع پیمایشی است که با حجم نمونه 624 نفر بالای 18 سال در سال 1393 صورت گرفته است. بین مجموعه متغیرهای مستقل و وابسته تحقیق همبستگی قوی وجود دارد. اما مقدار ضریب تعیین تعدیلشده برابر با 788/0 بوده و گویای این واقعیت آماری است که 78 درصد از کل میزان بسیج سیاسی قومی وابسته به متغیرهای مستقل؛ اندازه جمعیت، احساس تبعیض و محرومیت، همگرایی، قوت بنیان زبانشناختی و احساس توسعهیافتگی است. به عبارت دیگر، متغیرهای مستقل 78 درصد واریانس متغیر وابسته بسیج سیاسی قومی را برآورد (پیشبینی) میکنند. همچنین با توجه به معنیداری آزمون F (603/463) در سطح معناداری کمتر از 5 درصد میتوان نتیجه گرفت که مدل رگرسیونی تحقیق مدل خوبی بوده و مجموعه متغیرهای مستقل قابلیت تبیین متغیر وابسته را دارند. نتایج نشان میدهد؛ میانگین نمره تمایل به بسیج سیاسی قومی واگرایانه در بین کردها و بلوچها بیشتر از ترکها و اعراب است. تفاوت مشاهدهشده بین میانگینهای نمرات تمایل به بسیج سیاسی قومی افراد در هر موقعیت بر اساس آزمون F با مقدار (058/14)، حداقل در سطح 99 درصد معنیدار است. بهعبارتیدیگر قومیت افراد با تمایل به بسیج سیاسی قومی دارای ارتباط معنادار است. همچنین نتایج نشان میدهد؛ رابطه مستقیم و معنیداری بین میزان قوت بنیاد زبانشناختی و میزان تمایل به بسیج سیاسی قومی رابطه وجود دارد.
بسیج سیاسی اقوام,تبعیض اقتصادی,بنیان زبان شناختی,مذهب
https://www.jmsp.ir/article_44646.html
https://www.jmsp.ir/article_44646_a0a141b372ddd7cb3481b7ecd9bbeeab.pdf