پژوهشکده تحقیقات راهبردی
دبیرخانه مجمع تشخیص مصلحت نظام
سیاستهای راهبردی و کلان
2345-2544
2345-2552
8
ویژهنامه سال 1399
2021
01
20
شواهد تجربی جدید از تأیید آثار نامتقارن تکانههای نفتی بر روی تورم کشورهای عضو OPEC
2
29
FA
محمد
جعفری
1. دانشیار علوم اقتصاد، دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران
moh.jaefari@gmail.com
ابوالقاسم
گل خندان
0000-0001-6332-9215
دکترای اقتصاد بخش عمومی، دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران
economist.golkhandan@gmail.com
10.30507/jmsp.2018.63152
مطالعات تجربی نشان میدهد که آثار نامتقارن تکانههای نفتی بر متغیرهای کلان اقتصادی کشورهای صادرکننده نفت نیز، همانند کشورهای واردکننده آن قابل طرح و بررسی است. در این راستا، مقاله حاضر سعی دارد بهکمک رهیافت همانباشتگی پانلی پنهان، آثار نامتقارن تکانههای نفتی را بر تورم کشورهای عضو OPEC (شامل ایران) طی دورهی زمانی 2014-1990 بررسی کند. به این منظور، ابتدا متغیرهای قیمت نفت خام و شاخص قیمت مصرفکننده این کشورها به اجزای مثبت و منفی تجمعی، تجزیه شدهاند. سپس با توجه به وابستگی مقطعی در مدلهای مورد بررسی از آزمونهای ریشه واحد پسران (2007) و همانباشتگی وسترلوند (2007) استفاده و نشان داده شده است که بین قیمت نفت خام و شاخص قیمت مصرفکننده رابطه بلندمدتی وجود ندارد (عدم تأیید همانباشتگی خطی)؛ اما بین اجزای مثبت این متغیرها و بین اجزای مثبت شاخص قیمت مصرفکننده و اجزای منفی قیمت نفت خام رابطه بلندمدت برقرار است (تأیید همانباشتگی پنهان). در آخر نیز این رابطههای بلندمدت بهوسیله روش به روز رسانی مکرر و کاملاً تعدیلشده (Cup-FM) برآورد شدهاند. نتایج نشان میدهد که هر دو شوک مثبت و منفی قیمت نفت، تورم را در کشورهای عضو OPEC افزایش میدهد؛ بهگونهای که تأثیر شوکهای منفی بیشتر از شوکهای مثبت است (تأیید عدم تقارن).
تورم,قیمت نفت,وابستگی مقطعی,همانباشتگی پنهان,روش به روز رسانی مکرر و کاملاً تعدیلشده (Cup-FM)
https://www.jmsp.ir/article_63152.html
https://www.jmsp.ir/article_63152_a3a17f62aa9c09e8a261d4ce1f4c1832.pdf
پژوهشکده تحقیقات راهبردی
دبیرخانه مجمع تشخیص مصلحت نظام
سیاستهای راهبردی و کلان
2345-2544
2345-2552
8
ویژهنامه سال 1399
2021
01
20
بررسی تاثیر بیکاری، تورم و حداقل دستمزد بر نابرابری درآمدی در مناطق روستایی استانهای ایران
30
45
FA
مهدی
فیضی
استادیار اقتصاد، دانشگاه فردوسی مشهدمشهد،ایران
feizi@um.ac.ir
مرتضی
بیرانوند
دانتشجوی دکتری اقتصاد،دانشگاه فردوسی مشهدمشهد،ایران
beiranvand.mo68@gmail.com
سعید
ملک الساداتی
استادیار اقتصاد،دانشگاه فردوسی مشهدمشهد،ایران
msadati@um.ac.ir
10.30507/jmsp.2020.102779
شواهد تاریخی و تجربههای کشورهای مختلف نشان میدهد بیکاری و تورم در کنار حداقل دستمزد از جمله عوامل اقتصاد کلان مؤثر بـر سطح نابرابری درآمدی هستند. در این پژوهش بر اساس اطلاعات هزینه ناخالص خانوار برگرفته از طرح آمارگیری از هزینه و درآمد خانوارهای روستایی مرکز آمار ایران در دوره 1380 تا 1395، شاخصهای ضریب جینی و نسبت سهم ده درصد ثروتمندترین خانوارها به ده درصد فقیرترین خانوارهای جامعه، به عنوان شاخصهای اندازهگیری نابرابری توزیع درآمد مناطق روستایی استانهای کشور اندازهگیری شده است. نتایج این پژوهش نشان میدهد در دوره مورد بررسی در مناطق روستایی کشور، نرخ تورم و حداقل دستمزد تاثیری منفی بر ضریب جینی و نسبت سهم ده درصد ثروتمندترین به ده درصد فقیرترین خانوارها داشته درحالیکه بیکاری رابطهای معناداری با این شاخصهای نابرابری توزیع درآمد روستایی نداشته است. همچنین از آنجا که مبلغ یارانه سهم بالایی از درآمدهای گروههای پایین درآمدی را تشکیل میدهد، هزینهکرد گروههای پایین درآمدی بهشدت افزایش یافت، درحالیکه یارانه نقدی در گروههای بالای درآمدی، سهم زیادی در افزایش هزینهها نداشته است، اجرای قانون هدفمندی یارانهها، باعث کاهش نابرابری توزیع درآمد بر اساس میزان هزینه در سالهای پس از اجرای این قانون شده است.
نرخ تورم,نرخ بیکاری,حداقل دستمزد,توزیع درآمد,نابرابری درآمدی
https://www.jmsp.ir/article_102779.html
https://www.jmsp.ir/article_102779_28e906a67f51a056beab3ed430dfe025.pdf
پژوهشکده تحقیقات راهبردی
دبیرخانه مجمع تشخیص مصلحت نظام
سیاستهای راهبردی و کلان
2345-2544
2345-2552
8
ویژهنامه سال 1399
2021
01
20
کانالهای اثرگذاری درآمدهای نفتی بر رشد اقتصادی ایران
46
72
FA
سید پرویز
جلیلی کامجو
0000-0001-8998-543X
استادیار و عضو هیئت علمی گروه اقتصاد دانشگاه آیت ا.. بروجردی
parviz.jalili@gmail.com
حمید
صفاریان
کارشناسی ارشد علوم اقتصادی، دانشگاه علامه طباطبایی،تهران،ایران
safarian.hamid@gmail.com
10.30507/jmsp.2018.68825
فرضیه نفرین منابع از پیچیدهترین تئوریهایی است که مبتنی براندیشه روششناسی علم ابطالگرایی پوپر درعلم اقتصاد مطرح شده است و اقتصادانان مدلهای مختلی به منظور آزمون این فرضیه طراحی نمودند. اما تجربیات متناقض در کشورهای مختلف مانع از تبدیل این فرضیه به قانون وحتی تئوری را نداد. هدف این پژوهش، ارزیابی کانالهای اثرگذاری درآمدهای نفتی بر رشد اقتصادی ایران طی دورهی 1357 تا 1395 با استفاده از مدل ساکس و وارنر است. نتایج نشان داد که درآمدهای نفتی به تنهایی برای رشد اقتصادی مضر نیستند و اثر مستقیم مثبتی بر رشد اقتصادی ایران دارند. اما هنگامی که طبق مدل پیشنهادی ساکس و وارنر متغیرهای توضیحی دیگر مانند سرمایهگذاری فیزیکی، درجهی باز بودن اقتصاد، رابطهی مبادله و سرمایه انسانی به عنوان کانالهای اثرگذاری وارد مدل میشود، به دلیل اثر درآمدهای نفتی بر این متغیرها و سپس اثرگذاری منفی غیرمستقیم بر رشد اقتصادی، اثر کل درآمدهای نفتی بر رشد به شدت کاهش یافته و بسیار کمتر از مقدار اولیه میشود. همچنین نتایج نشان داد که افزایش سرمایهگذاری فیزیکی، درجهی باز بودن اقتصاد و ارتقای سرمایه انسانی، تأثیر مثبت و افزایش رابطهی مبادله تأثیر منفی بررشد اقتصادی ایران دارد. علاوه بر این میزان اهمیت و نوع اثرگذاری هر کانال بر رشد اقتصادی مشخص گردید و مشاهده شد که به جز کانال سرمایه انسانی، اثر غیرمستقیم درآمدهای نفتی بر رشد اقتصادی ایران از هر کانال منفی است.
"درآمدهای نفتی","رشد اقتصادی","مکانیسم های اثرگذاری","نفرین منابع طبیعی"
https://www.jmsp.ir/article_68825.html
https://www.jmsp.ir/article_68825_6d03dd92df14c643123e4f4d8f2e2097.pdf
پژوهشکده تحقیقات راهبردی
دبیرخانه مجمع تشخیص مصلحت نظام
سیاستهای راهبردی و کلان
2345-2544
2345-2552
8
ویژهنامه سال 1399
2021
01
20
نقش سرمایه فرهنگی در تقویت اعتماد اجتماعی در ایران
74
88
FA
ابوالفضل
کرمی
دانشجوی دکتری دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات تهران،تهران،ایران
rafizad@gmail.com
سید محمد صادق
مهدوی
استاد جامعه شناسی،دانشگاه علوم تحقیقات تهران،تهران،ایران
karami0001@yahoo.com
مصطفی
ازکیا
استاد جامعه شناسی، دانشگاه علوم و تحقیقات تهران،تهران،ایران
mostafa_azkia@yahoo.de
10.30507/jmsp.2020.102466
در این مقاله نقش سرمایه فرهنگی در تقویت اعتماد اجتماعی مورد بررسی قرار گرفته است. اعتماد اجتماعی یکی از مهم ترین مؤلفه های توسعه اجتماعی و گسترش مدرنیته بوده و یکی از جنبه های مهم روابط اجتماعی است. سرمایه فرهنگی که شاخصی از توسعه فرهنگی است، با شاخص ترکیبی؛ تمایلات و گرایشات روانی فرد نسبت به استفاده از کالاهای فرهنگی، میزان استفاده از کالاهای فرهنگی بطور عینی و مدارک و مدارج علمی و فرهنگی فرد، می تواند بر اعتماد اجتماعی تأثیر گذار باشد. رویکرد پژوهش، توصیفی- علی و به روش پیمایشی و به لحاظ زمانی، بصورت مقطعی انجام یافته است. جامعه آماری شـامل زنان و مردان بالای 18 سال می باشد که حجم نمونه بر اساس آن به تعداد 380 نفر انتخاب شده است. یافته های تحقیق نشان داد همبستگی نسبتاً بالایی بین سرمایه فرهنگی و اعتماده اجتماعی قابل مشاهده است و این همبستگی از نظر آماری نیز معنی دار است. همین طور نتایج تحلیل رگرسیونی نشان داد که متغیرهای سرمایه فرهنگی، درآمد و تحصیلات خود فرد و والدین فرد پاسخگو، در مجموع 64 درصد تغییرات متغیر وابسته را تبیین می کنند، لیکن سهم متغیر اصلی تحقیق یعنی سرمایه فرهنگی در این تبیین 33 درصد است.
اعتماد اجتماعی,اعتماد تعمیم یافته,سرمایه فرهنگی,سرمایه فرهنگی تجسم یافته,سرمایه فرهنگی عینیت یافته
https://www.jmsp.ir/article_102466.html
https://www.jmsp.ir/article_102466_07b9a3351963028d715d2d81723ba8fe.pdf
پژوهشکده تحقیقات راهبردی
دبیرخانه مجمع تشخیص مصلحت نظام
سیاستهای راهبردی و کلان
2345-2544
2345-2552
8
ویژهنامه سال 1399
2021
01
20
تاثیر تامین مالی بر رشد اقتصادی کشورهای منتخب منا
90
108
FA
امین
اکبرزاده
0000-0001-7717-1543
دانشجوی دکتری علوم اقتصادی،دانشگاه سیستان و بلوچستان،سیستان و بلوچستان،ایران
akbarzadeh780@gmail.com
مصیب
پهلوانی
0000-0002-3101-9754
دانشیار اقتصاد،دانشگاه سیستان و بلوچستان،سیستان و بلوچستان،ایران
pahlavani@eco.usb.ac.ir
سید حسین
میرجلیلی
0000-0002-1177-5376
دانشیار اقتصاد،پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی تهران،تهران،ایران
h.jalili@yahoo.com
10.30507/jmsp.2020.102557
تاثیر تامین مالی بر رشد اقتصادی کشورهای منتخب منا <br /><br />چکیده<br /><br />دستیابی به نرخ رشد اقتصادی بالا و پایدار، یکی از اهداف مهم هر نظام اقتصادی به شمار میآید و همواره مورد توجه سیاستگذاران اقتصادی کشورها قرار دارد. برای دستیابی به این هدف باید موانع و محدودیتهای در مسیر رشد را شناسایی کرد؛ چرا که یک استراتژی رشد در صورتی موفق خواهد بود که موانع پیش روی آن شناسایی و برای برطرف کردن آنها تمهیداتی در نظر گرفته شدهباشد. یکی از مهمترین تنگناهای رشد اقتصادی که همواره مورد توجه صاحبنظران اقتصادی بودهاست، تنگنای تامین مالی است. مدل رشدی که در تحقیق پیش رو تخمین زده شده، شامل متغیر تامین مالی برای 15 کشور منتخب منطقه منا است. دوره زمانی مورد مطالعه، سالهای 2016-2003 و روش تخمینی که مورد استفاده قرار گرفته، روش GMM (پنل دیتای پویا) است. نتایج تحقیق نشان میدهد که تامین مالی بر رشد اقتصادی کشورهای مورد مطالعه تأثیر مثبت میگذارد و توسعه این متغیر موجب رونق رشد اقتصادی خواهد شد<br /><br />طبقه بندی JEL: E60 ، N10<br />کلمات کلیدی: تامین مالی، رشد اقتصادی، کشورهای منا، مدل رشد، پنل دیتای پویا<br /><br /><br /><br />کلمات کلیدی: تامین مالی، رشد اقتصادی، کشورهای منا
تامین مالی,رشد اقتصادی,کشورهای منا
https://www.jmsp.ir/article_102557.html
https://www.jmsp.ir/article_102557_98ca9a6826fdccf7c052f2321d64dc12.pdf
پژوهشکده تحقیقات راهبردی
دبیرخانه مجمع تشخیص مصلحت نظام
سیاستهای راهبردی و کلان
2345-2544
2345-2552
8
ویژهنامه سال 1399
2021
01
20
تحلیل واکاوانه از عوامل مؤثرِ ناکامی «حکمرانی آب» در ایران
110
140
FA
زهرا
احمدی پور
استاد گروه جغرافیای سیاسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.
ahmadyz@modares.ac.ir
ابراهیم
احمدی
0000-0002-3619-8464
دانشجوی دکتری جغرافیای سیاسی، گروه جغرافیای سیاسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.
e.ahmadi446@yahoo.com
10.30507/jmsp.2020.102558
کوشش این مقاله آسیبشناسی بحران آب در ایران از منظر «حکمرانی آب» است. دراین راستا- سوال اصلی چنین است؛ در مجموع علل شکست «حکمرانی آب» در ایران چیست؟ به تعبیری دیگر؛ چه عوامل و زمینههایی وجود دارد که «حکمرانی خوب آب» در ایران را ناکام و به انحراف کشانده است؟ در پاسخ به این سوال باید گفت؛ خلاء و ناکامی «حکمرانی آب» در ایران یک ضعف تاریخی است که با شدت بیشتری ادامه پیدا کرد. بحران آب در ایران محصول علل متنوعی از نادانی و ناتوانی است و این تنوع، نتیجه گستردگی و پیچیدگی مجموعه زیرساختها، نهادها، سازمانها، کُنشگران و کُنشهایی است که حول مقوله آب شکل گرفتهاند. نویسندگان مقاله کوشش کردند، ضمن یادآوری ]نشانگان[ بحران آب در ایران، عوامل موثر بر ناکامی «حکمرانی آب» در کشور را بیان و به اختصار تحلیل نمایند. در ادامه بخش اول، بخش دوم مقاله شامل تحلیل آسیبشناسانه از موضوع و ارائه راه-کارهای توصیهای (یا توصیههای سیاستی نظری و کاربردی) در چارچوب مؤلفههای «حکمرانی آب» است. پژوهش حاضر براساس ماهیت، کیفی و از نوع توصیفی- تحلیلی و مبتنی بر نتایج عملی و کاربردی است. نحوه گردآوری اطلاعات به شیوه اسنادی و با مراجعه به کتب، مقالات و گزارشهای معتبر انجام پذیرفته است.
ایران",بحران آب",حکمرانی خوب",حکمرانی آب
https://www.jmsp.ir/article_102558.html
https://www.jmsp.ir/article_102558_761461410707f34f0003757f482cc76c.pdf
پژوهشکده تحقیقات راهبردی
دبیرخانه مجمع تشخیص مصلحت نظام
سیاستهای راهبردی و کلان
2345-2544
2345-2552
8
ویژهنامه سال 1399
2021
01
20
محاسبه شاخص ضریب جینی و بررسی اثرات آن بر آلودگی محیط زیست در ایران
142
170
FA
فرشته
یوسف زاده
0000-0001-7534-7998
دانشجوی کارشناسی ارشد اقتصاد،دانشگاه فردوسی مشهد،مشهد،ایران
fereshte.yosefzadeh@mail.um.ac.ir
سید محمدرضا
مهدویان
0000-0002-2107-4389
دانشجوی دکتری اقتصاد منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه زابل،زابل،ایران
sm.mahdavian@yahoo.com
10.30507/jmsp.2020.102562
مطالعه حاضر به بررسی رابطه نابرابری توزیع درآمد و آلودگی محیط زیست (انتشار CO2) با استفاده از داده های استانی کشور ایران طی سال های 1386-1395 پرداخته است. برای این منظور، جهت بررسی وضعیت توزیع درآمد شاخص ضریب جینی به عنوان پراکسی نابرابری توزیع درآمد و انتشار کربن به تفکیک استان های ایران با استفاده از تئوری های موجود مورد محاسبه قرار گرفت. نتایج حاصل از محاسبات ضریب جینی نشان از آن دارد که طی سال های مورد مطالعه روند شاخص کاملا نوسانی بوده است، اما در مجموع از 0/44در سال 1386 به 0/38در سال 1395 کاهش یافته است. همچنین نتایج محاسبات میزان انتشار کربن نشان از آن دارد که در مجموع بیشترین میزان انتشار (72 درصد) از بخش های صنعت، نیروگاه و حمل و نقل صورت می-گیرد. نتایج حاصل از تخمین مدل نشان می دهد که ضریب جینی اثری مثبت بر میزان انتشار کربن دارد و با افزایش یک درصدی نابرابری درآمدی، میزان انتشار کربن 0/31 درصد افزایش می یابد. اثرات تولید ناخالص داخلی، صنعتی سازی و مصرف انرژی بر میزان انتشار کربن در ایران مثبت است. به طوریکه با افزایش یک درصدی متغیرهای مزبور، میزان آلودگی به ترتیب 0/07، 0/07و 0/004درصد افزایش خواهد یافت.
آلودگی محیط زیست,نابرابری توزیع درآمد,صنعتی سازی,مصرف انرژی
https://www.jmsp.ir/article_102562.html
https://www.jmsp.ir/article_102562_edeede1d980ebf315af38bffe6370b18.pdf
پژوهشکده تحقیقات راهبردی
دبیرخانه مجمع تشخیص مصلحت نظام
سیاستهای راهبردی و کلان
2345-2544
2345-2552
8
ویژهنامه سال 1399
2021
01
20
بررسی نقش میانجیگری نوآوری سازمانی در تاثیر قابلیت های یادگیری سازمانی بر عملکرد مالی شرکت های دولتی
172
197
FA
مصطفی
طاهری
0000-0002-1706-8963
هیئت علمی گروه مدیریت ،دانشگاه پیام نورتهران،تهران،ایران
mtaheri362@gmail.com
ایمان
َعزیزی
0000-0002-2685-2178
دانشجوی دکتری مدیریت بازرگانی،دانشگاه پیام نور تهران،تهران،ایران
10.30507/jmsp.2020.102778
این پژوهش به منظور بررسی نقش میانجیگری نوآوری سازمانی در تاثیر قابلیت های یادگیری سازمانی بر عملکرد مالی شرکت های دولتی انجام پذیرفته است. در این پژوهش قابلیت های یادگیری سازمانی شامل مولفه های تعهد مدیریتی، دیدگاه سیستمی، فضای باز و آزمایشگری و به اشتراک گذاری و یکپارچهسازی دانش می باشد. برای سنجش متغیرهای پژوهش از پرسشنامه استفاده گردید. روش تحقیق توصیفی از نوع همبستگی بود. جهت پاسخ به سوالات و بررسی فرضیات تحقیق با نرم افزار Smart-PLS از روش بررسی معادلات ساختاری و تحلیل مسیر به روش حداقل مربعات جزئی (PLS) استفاده گردید. نتایج نشان می دهد که قابلیتهای یادگیری سازمانی و همه ابعاد آن بر نوآوری سازمانی و عملکرد مالی شرکت تاثیر مثبت و معنی داری دارند. نتایج همچنین تاثیر مثبت و معنی دار قابلیتهای یادگیری سازمانی بر نوآوری سازمانی را نیز تایید می کند. نتایج همچنین نشان می دهد که نوآوری سازمانی بر عملکرد مالی شرکت تاثیر مثبت و معنی داری دارد.
قابلیت های یادگیری سازمانی,نوآوری سازمانی,عملکرد مالی شرکت
https://www.jmsp.ir/article_102778.html
https://www.jmsp.ir/article_102778_d793b4f1ab1d82c70b2652023964493f.pdf