پژوهشکده تحقیقات راهبردی
دبیرخانه مجمع تشخیص مصلحت نظام
سیاستهای راهبردی و کلان
2345-2544
2345-2552
6
24
2018
12
22
راهبردهای مورد نیاز نظام آموزش عالی ایران در عصر جهانی شدن
518
545
FA
عماد
ملکی نیا
دکترای مدیریت آموزش عالی، گروه مدیریت، دانشکده مدیریت، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
e_malekinia@ut.ac.ir
زهرا
ملکی نیا
کارشناسی ارشد، گروه اقتصاد، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه ایلام، ایلام، ایران.
z.malekinia@gmail.com
صدیقه
فیضی
کارشناسی ارشد برنامهریزی، گروه مدیریت و آموزش محیطزیست، دانشکده محیط زیست، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
feizi.sedighe@gmail.com
10.32598/JMSP.6.4.518
جهانیشدن، مفهومی است که هم به فشردهشدن جهان و هم به تشدید آگاهی درباره جهان به عنوان یک کل و هم به وابستگی متقابل و واقعی جهان و هم به آگاهی و یکپارچگی جهان اشاره دارد. هدف اصلی این پژوهش، شناسایی و ارائه استراتژیهای موردنیاز نظام آموزش عالی ایران در عصر جهانیشدن با رویکرد میانرشتهای است. با استفاده از روش پژوهش توصیفیتحلیلی، در مرحله اول از طریق اجرای تکنیک دلفی مهمترین استراتژیهای موردنیاز و راهکارهای عملیاتیشدن آنها شناسایی شده و در مرحله دوم با بررسی دادههای آماری و اسناد مربوطه، وضعیت نظام آموزش عالی کشور تحلیل شده است. نتایج پژوهش حاکی از این است که نظام آموزش عالی کشور برای واکنش مناسب به تحولات جهانیشدن نیازمند درپیشگرفتن استراتژیهای چهارگانه توسعه کیفی به موازات گسترش کمّی، متنوعسازی منابع تأمین مالی، تجاریسازی تحقیقات و تکمیل زنجیره علم، فناوری و ثروت، افزایش مبادلات علمی و دانشگاهی در سطح بینالمللی است. در این مقاله، ضرورتها و ویژگیهای هریک از استراتژیهای مذکور بررسی شده و راهکارهایی برای عملیاتیشدن آنها شناسایی و پیشنهاد شده است.<br />طبقهبندی : جهانیشدن، آموزش عالی، دانشگاه
جهانی شدن,آموزش عالی,دانشگاه,بازار,پژوهش و فناوری
https://www.jmsp.ir/article_62699.html
https://www.jmsp.ir/article_62699_aa400de64cfc91e95d1cf1d4b8ad81dc.pdf
پژوهشکده تحقیقات راهبردی
دبیرخانه مجمع تشخیص مصلحت نظام
سیاستهای راهبردی و کلان
2345-2544
2345-2552
6
24
2018
12
22
بررسی روند شاخصهای پایداری انرژی طی نیمه نخست سند چشمانداز 20 ساله ایران
546
567
FA
حجت
پارسا
0000-0002-9308-114X
دکترای علوم اقتصادی، استادیار، گروه اقتصاد، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه خلیج فارس، بوشهر، ایران.
hparsa@pgu.ac.ir
سیده زهرا
سجادی
کارشناسی ارشد، گروه اقتصاد، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه خلیج فارس، بوشهر، ایران.
zahra.sajjady@gmail.com
10.32598/JMSP.6.4.546
هدف اصلی این مطالعه بررسی روند شاخصهای پایداری انرژی در دو دوره 5ساله نخست سند چشم انداز20ساله ایران (سالهای 1384 تا 1388و1389 تا 1393) است. برای بررسی پایداری سیستم انرژی از شاخص ترکیبی توسعه پایدار انرژی استفاده شده است. ابعاد لحاظشده در این پژوهش شامل ابعاد فنی، اقتصادی، اجتماعی، زیستمحیطی و نهادی است. پس از محاسبه پایداری هرکدام از ابعاد، بر اساس روش محاسبه، شاخص توسعه انسانی پایداری بهدستآمده، نرمالسازی شد، سپس شاخص ترکیبی توسعه پایدار انرژی که میانگین پنج بُعد است برای هر سال محاسبه شد. نتایج بهدستآمده نشان میدهد ابعاد فنی، اقتصادی و اجتماعی در دوره 5ساله نخست نرخ پایداری مثبت داشتهاند، اما در دوره دوم برخلاف بُعد فنی و اقتصادی که نرخ پایداری آنها افزایش اندکی داشته است، بُعد اجتماعی کاهش نرخ پایداری را تجربه کرده است. بُعد زیستمحیطی و نهادی و همچنین شاخص ترکیبی توسعه پایدار انرژی در دوره نخست نرخ پایداری منفی داشتهاند. نرخ پایداری شاخص ترکیبی توسعه پایدار انرژی در دوره 5ساله دوم مثبت، اما ناچیز شده و در مسیر پایداری گام برداشته است. نرخ پایداری بُعد زیستمحیطی در دوره دوم با بهبود اندکی همچنان منفی باقی مانده است و بر خلاف آن بُعد نهادی ناپایدارتر شده است. <br />طبقهبندی : O13, Q01, E66
سند چشمانداز,توسعه پایدار,انرژی,شاخص SEDI
https://www.jmsp.ir/article_61280.html
https://www.jmsp.ir/article_61280_f7e3f473099e6d051d37683a9ebd262c.pdf
پژوهشکده تحقیقات راهبردی
دبیرخانه مجمع تشخیص مصلحت نظام
سیاستهای راهبردی و کلان
2345-2544
2345-2552
6
24
2018
12
22
تاثیر مالیات بر ارزش افزوده بر توزیع درآمد در گروه کشورهای منتخب درآمد متوسط
568
595
FA
سعید
نادری
کارشناسی ارشد اقتصاد، گروه اقتصاد، واحد فیروزکوه، دانشگاه آزاد اسلامی، فیروزکوه، ایران.
saeid_ac57@yahoo.com
پروانه
سلاطین
دکترای علوم اقتصادی، استادیار، گروه اقتصاد، واحد فیروزکوه، دانشگاه آزاد اسلامی، فیروزکوه، ایران.
p_salatin@iauec.ac.ir
10.32598/JMSP.6.4.568
هدف اصلی این مقاله، بررسی میزان تأثیرگذاری مالیات بر ارزش افزوده بر توزیع درآمد در گروه کشورهای منتخب با درآمد متوسط است. یکی از دغدغههای سیاستگذاران مالیاتی بهکارگیری نظام مالیات بر ارزش افزوده، با توجه به آثار تنازلی این نوع مالیات است. از آنجا که مالیات بر ارزش افزوده عمدتاً با نرخ یکسان بر عموم کالاها و خدمات صرف نظر از کشش قیمتی و درآمدی تقاضای آنها وضع میشود، میتواند موجب انتقال بار مالیاتی به مصرفکنندگان کالاها و خدمات شود. این موضوع با اصول عدالت مالیاتی سازگار نیست و در صورتی که به نحو مناسبی خنثی نشود، میتواند موجبات تعمیق بیاعتمادی و شکاف میان عموم مؤدیان مالیاتی (مصرفکنندگان) و دولت را فراهم آورد و آنها را به مالیاتگریزی را تشویق کند. نتایج حاصل از برآورد مدل با استفاده از روش اثرات ثابت و گشتاورهای تعمیمیافته در گروه کشورهای منتخب با درآمد متوسط در دوره زمانی 2015-1995 نشان میدهد مالیات بر ارزش افزوده تأثیر مثبت و معناداری بر ضریب جینی به عنوان شاخص توزیع درآمد دارد. با افزایش مالیات بر ارزش افزوده، ضریب جینی افزایش یافته و نابرابری بیشتر میشود. <br />طبقهبندی : C23, H21, E24
مالیات بر ارزش افزوده,توزیع درآمد,ضریب جینی,اثرات ثابت,گشتاورهای تعمیم یافته
https://www.jmsp.ir/article_58466.html
https://www.jmsp.ir/article_58466_4c04825b21593c0820636fce2af45d44.pdf
پژوهشکده تحقیقات راهبردی
دبیرخانه مجمع تشخیص مصلحت نظام
سیاستهای راهبردی و کلان
2345-2544
2345-2552
6
24
2018
12
22
دیپلماسی آب ایران در قبال همسایگان
596
617
FA
محمدرضا
دهشیری
دکترای علوم سیاسی، دانشیار، گروه مطالعات منطقهای، دانشکده روابط بینالملل وزارت امور خارجه، تهران، ایران.
mohammadreza_dehshiri@yahoo.com
حامد
حکمتآرا
0000-0002-9623-5255
دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه مطالعات منطقهای، دانشکده روابط بینالملل وزارت امور خارجه، تهران، ایران.
hamedhekmatara@gmail.com
10.32598/JMSP.6.4.596
منطقه غرب آسیا به دلیل کمبود منابع آب همزمان با افزایش روزافزون جمعیت، همواره در آستانه تنش و حتی بحران آب قرار داشته است. کمبود آب بر روابط سیاسی بین کشورهای منطقه نیز سایه افکنده و برخی اختلافات و حتی درگیریهایی را هم سبب شده است. کشور ایران نیز که شاهد کاهش منابع آبی در اثر مصرف فزاینده آب است، به مدیریت تعاملات خود با همسایگان از منظر آبی نیاز دارد. در این رهگذر، قراردادهایی بر اساس حقوق برابر کشورهای ذینفع در استفاده از منابع آب مشترک طبق قواعد حقوق بینالملل و همکاریهایی هم در زمینه بهرهبرداری از منابع آب مشترک بین این کشورها صورت پذیرفته است، اما همچنان اختلافات مربوط به بهرهبرداری از منابع آبی با برخی از کشورهای همسایه نظیر افغانستان درباره قراردادهای قبلی که در سایه قدرت انگلستان و دیگر ابرقدرتها بر ایران تحمیل شده بود وجود دارد. این پژوهش تلاش دارد با رویکرد تحلیلی و کاربردی به این پرسش پاسخ گوید که دیپلماسی آب ایران در قبال همسایگان به تفکیک چیست و چه راهکارهایی برای فعالسازی دیپلماسی آب کشور در قبال کشورهای همجوار وجود دارد.
"دیپلماسی آب","رودهای فرامرزی","همسایگان","جمهوری اسلامی ایران","منابع آب مشترک"
https://www.jmsp.ir/article_62700.html
https://www.jmsp.ir/article_62700_07d59babb73bb51c09bf07784b132eca.pdf
پژوهشکده تحقیقات راهبردی
دبیرخانه مجمع تشخیص مصلحت نظام
سیاستهای راهبردی و کلان
2345-2544
2345-2552
6
24
2018
12
22
اثر نابرابری بر رشد از کانال سرمایهانسانی: مطالعه موردی ایران
618
643
FA
ابوالفضل
نوفرستی
دانشجوی دکترا، گروه علوم اقتصادی، دانشکده علوم اداری و اقتصادی، پردیس بینالملل، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.
abolfazl.noferesti@gmail.com
محمدطاهر
احمدی شادمهری
دکترای علوم اقتصادی، دانشیار، گروه علوم اقتصادی، دانشکده علوم اداری و اقتصادی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.
shadmhri@um.ac.ir
سید محمد جواد
رزمی
دکترای اقتصاد توسعه، دانشیار، گروه علوم اقتصادی، دانشکده علوم اداری و اقتصادی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.
mjrazmi@um.ac.ir
محمد
نوفرستی
دکترای اقتصاد بینالملل، دانشیار، گروه اقتصاد، دانشکده اقتصاد و علوم سیاسی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.
m-noferesti@sbu.ac.ir
10.32598/JMSP.6.4.620
یکی از عوامل مهم تأثیرگذار در رابطه نابرابری و رشد اقتصادی، سرمایه انسانی است. بسته به مقدار انباشت سرمایه انسانی در یک کشور، چگونگی تأثیرگذاری نابرابری بر رشد اقتصادی متفاوت خواهد بود. بیتوجهی به این مقوله در مطالعات نظری و تجربی باعث ایجاد خطای تصریح الگو و دستیابی به نتایج پراکنده و متناقضی خواهد شد که در مطالعات داخلی نیز به آن توجه نشده است. در این مطالعه تأثیرگذاری نابرابری بر رشد در ایران و در سطوح مختلف سرمایه انسانی، با استفاده از دادههای سری زمانی مربوط به سالهای 1348 تا 1393 بررسی شده است. الگوسازی دادهها بر اساس روش رگرسیون آستانهای است که نسبت به سایر روشهای تخمین، برآوردهای سازگارتری ارائه میکند. نتایج حاصل از برآورد الگو نشان میدهد در ایران، تأثیرگذاری نابرابری درآمد بر رشد اقتصادی همواره منفی بوده است، اما تأثیر منفی نابرابری بر رشد اقتصادی همگام با بلوغ اقتصاد و افزایش سطح سرمایه انسانی کاهش مییابد، همچنین تأثیرگذاری توأمان سرمایه فیزیکی و سرمایه انسانی بر رشد اقتصادی، همگام با افزایش سطح سرمایه انسانی در مراحل بلوغ اقتصاد افزایش مییابد. <br />طبقهبندی : I24, I25,O47, P46, D31
رشداقتصادی,سرمایهفیزیکی,سرمایهانسانی,رگرسیون آستانهای,نابرابری
https://www.jmsp.ir/article_61617.html
https://www.jmsp.ir/article_61617_c35960c4d3b78c3585d27faac5f5ef78.pdf
پژوهشکده تحقیقات راهبردی
دبیرخانه مجمع تشخیص مصلحت نظام
سیاستهای راهبردی و کلان
2345-2544
2345-2552
6
24
2018
12
22
اثرات سیاست های ارزی و تجاری بر صادرات محصولات باغی در ایران
644
665
FA
حمید
محمدی
دکترای اقتصاد کشاورزی، استادیار، گروه اقتصاد کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زابل، زابل، ایران.
hamidmohammadi1378@gmail.com
منیراحمد
رسولی زاده
دانشجوی دکترا، گروه اقتصاد کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زابل، زابل، ایران.
ahmad.rasoolizadeh@gmail.com
10.32598/JMSP.6.4.644
هدف این مطالعه بررسی تأثیر سیاستهای ارزی و تجاری بر صادرات گروه محصولات باغی در ایران است. در زمینه سیاستهای ارزی، شاخص بیثباتی نرخ ارز و متغیر موهومی سیاست یکسانسازی نرخ ارز و در ارتباط با سیاستهای تجاری، شاخص ضریب انحراف تجاری و شاخص بازبودن اقتصاد در نظر گرفته شدند. بدین منظور به تخمین رابطه بلندمدت و کوتاهمدت بین متغیرهای مدل از فرم لگاریتمی تابع عرضه صادرات بر اساس الگوی اتورگرسیون با وقفههای توزیعی و مدل تصحیح خطا پرداخته شد. دادههای تحقیق از سایت پایگاه آمار تجارت بینالملل، آمارنامههای وزارت جهاد کشاورزی و سایت بانک مرکزی جمعآوری شده است. این دادهها مربوط به سالهای ۱۳۷۶ تا ۱۳۹۴ است. نتایج نشان داد در بلندمدت متغیرهای ضریب انحراف تجاری، بیثباتی نرخ ارز، متغیر بازبودن اقتصاد، ارزش صادرات میوههای هستهدار در سالهای قبل، متغیر قیمت داخلی محصولات و متغیر موهومی سیاست یکسانسازی نرخ ارز اثر مثبت بر صادرات میوههای هستهدار در ایران دارند. ضریب تصحیح خطا نیز ۴۲/۰- تخمین زده شد که کاملاً معنیدار است و بر سرعت بسیار بالای تعدیل به سمت تعادل بلندمدت دلالت دارد و نشان میدهد در صورت واردشدن شوک و انحراف از تعادل، در هر دوره ۵۸/۰ درصد از بیتعادلی کوتاهمدت برای رسیدن به تعادل بلندمدت، تعدیل میشود. <br />طبقهبندی : Q17, Q18, F13, F17, F39
صادرات,محصولات باغی,نرخ واقعی ارز,ضریب انحراف تجاری,شاخص باز بودن اقتصاد
https://www.jmsp.ir/article_61831.html
https://www.jmsp.ir/article_61831_6ca31a5858dd641e970911dc960c1531.pdf
پژوهشکده تحقیقات راهبردی
دبیرخانه مجمع تشخیص مصلحت نظام
سیاستهای راهبردی و کلان
2345-2544
2345-2552
6
24
2018
12
22
تأثیر تحریمها بر صادرات غیرنفتی ایران
666
687
FA
علی اکبر
حسنوند
دکترای سیاست دفاعی، دانشگاه و پژوهشگاه عالی دفاع ملی و تحقیقات راهبردی، تهران، ایران.
dr.hassanvand1965@gmail.com
داریوش
حسنوند
دکترای علوم اقتصادی، استادیار، گروه اقتصاد، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آیت الله العظمی بروجردی (ره)، بروجرد، ایران.
d.hassanvand@abru.ac.ir
یونس
نادمی
دکترای علوم اقتصادی، استادیار، گروه اقتصاد، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آیت الله العظمی بروجردی (ره)، بروجرد، ایران.
yonesnademi@yahoo.com
10.32598/JMSP.6.4.666
هدف از این مقاله بررسی تأثیر تحریمها بر صادرات غیرنفتی ایران در بازه زمانی 1392-1358 است. روش این پژوهش در گردآوری دادهها اسنادی و در تجزیه و تحلیل، اقتصادسنجی است و از روش سری زمانی ساختاری عوامل مؤثر بر صادرات غیرنفتی، مدلسازی شده است. نتایج حاصل از برآورد مدل نشان داده است تحریمها تأثیری منفی و معنیدار بر صادرات غیرنفتی کشور داشته است. همچنین تولید ناخالص داخلی واقعی، درجه بازبودن و نرخ واقعی ارز تأثیر مثبت و معنیداری بر صادرات غیرنفتی کشور داشتهاند و رابطه مبادله یا همان نسبت شاخص قیمت کالای صادراتی به وارداتی، تأثیری منفی و معنیدار بر صادرات غیرنفتی داشته است. همچنین نتایج نشان داده است سطح و شیب روند ضمنی تأثیری معنیدار بر صادرات غیرنفتی داشته است که نشاندهنده تأثیر معنیدار عوامل غیرقابل مشاهده بر روند صادرات غیرنفتی است. برگرفته از نتایج پژوهش، ضرورت درپیشگرفتن سیاستهای اقتصادی مبتنی بر گسترش توسعه صادرات غیرنفتی و مقابله با شرایط تحریمی پیشنهاد میشود.<br />طبقهبندی : F51, F14, O10, C32
تحریمها,صادرات غیرنفتی,اقتصاد مقاومتی,رویکرد سری زمانی ساختاری
https://www.jmsp.ir/article_61832.html
https://www.jmsp.ir/article_61832_24c371d0e9cdadfc82b5dd53cb609946.pdf
پژوهشکده تحقیقات راهبردی
دبیرخانه مجمع تشخیص مصلحت نظام
سیاستهای راهبردی و کلان
2345-2544
2345-2552
6
24
2018
12
22
آثار کیفیت نهادی و فشار بازار ارز بر سرمایهگذاری مستقیم خارجی : مطالعه بین کشوری
686
709
FA
بهاره
مفوضی
کارشناسی ارشد، گروه اقتصاد، دانشکده مدیریت و حسابداری و اقتصاد، واحد یزد، دانشگاه آزاد اسلامی، یزد، ایران.
baharmofavezi@gmail.com
زهره
طباطبایی نسب
دکترای اقتصاد، استادیار، گروه اقتصاد، دانشکده مدیریت و حسابداری و اقتصاد، واحد یزد، دانشگاه آزاد اسلامی، یزد، ایران.
ztnasab@gmail.com
یحیی
ابطحی
دکترای اقتصاد، استادیار، گروه اقتصاد، دانشکده مدیریت و حسابداری و اقتصاد، واحد یزد، دانشگاه آزاد اسلامی، یزد، ایران.
abtahi@iauyazd.ac.ir
10.32598/JMSP.6.4.686
سرمایهگذاری مستقیم خارجی یکی از عوامل مهم رشد و توسعه کشورهاست و در دهههای اخیر روند فزایندهای نیز داشته است. جذب این نوع سرمایهگذاری تابع عوامل متعددی است که شناخت این عوامل میتواند در سیاستگذاری کشورهایی که نتوانستهاند از این عامل بهخوبی استفاده کنند، مفید باشد. این مطالعه با استفاده از الگوی دادههای ترکیبی و روش گشتاورهای تعمیمیافته، تأثیر کیفیت نهادی و فشار بازار ارز (به عنوان معیاری مناسب برای سنجش نوسانات نرخ ارز در اقتصادهایی با رژیمهای ارزی متفاوت) بر سرمایهگذاری مستقیم خارجی در 30 کشور با درآمد متوسط، در دوره زمانی 2015-2002 را بررسی کرده است. نتایج نشان میدهد فشار بازار ارز، اثر منفی و شاخص کلی حکمرانی، اثر مثبت و معنیدار بر جذب سرمایهگذاری مستقیم خارجی دارند. علاوه بر این شاخصهای ثبات سیاسی، کیفیت قوانین و مقررات، حاکمیت قانون و کنترل فساد، تأثیر مثبتی بر سرمایهگذاری مستقیم خارجی داشتهاند و در میان مؤلفههای مذکور، شاخص کیفیت قوانین و مقررات بیشترین تأثیر را در جذب سرمایهگذاری مستقیم خارجی داشته است. همچنین برآورد الگو با دوره تعامل نشان میدهد کیفیت نهادی به کاهش تأثیر فشار بازار ارز و کاهش تأثیر نااطمینانی اقتصادی بر جذب سرمایهگذاری مستقیم خارجی منجر شده است. <br />طبقهبندی : F21, F31, H11
فشار بازار ارز,کیفیت نهادی,سرمایهگذاری مستقیم خارجی,روش گشتاورهای تعمیمیافته
https://www.jmsp.ir/article_61895.html
https://www.jmsp.ir/article_61895_6ace341f9272c42c49c5b531e2e62464.pdf