بررسی انتقادی سیاستگذاری گردشگری در آینه اسناد و قوانین فرادستی ایران

نوع مقاله : گردآوری و مروری

نویسنده

عضو هیأت علمی دانشگاه پیام نور

چکیده

صنعت گردشگری یکی از مهمترین بخشهای اقتصاد جهانی است و به دلیل مزیتهای فراوان اقتصادی، اثرات فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و امنیتی آن باعث شده تا تقریباً تمامی کشورها به دنبال بهره گیری از این صنعت باشند. در این میان، کشور پهناور ایران با جاذبه های متنوع فرهنگی و طبیعی، استعداد فوق العاده برای توسعه صنعت گردشگری دارد. ایران در منطقه خاورمیانه و جهان شرق جز نخستین کشورهایی است که از حدود هشتاد سال پیش به دنبال سازماندهی، بهره برداری و توسعه صنعت گردشگری بوده است و بدین منظور سیاستگذاری، قانونگذاری، نهادسازی و برنامه ریزی کرده است اما تا به امروز توفیق چندانی نداشته است. صنعت گردشگری در ایران بیش از هر چیز متأثر از نهاد سیاست بوده است و متناسب با تحولات سیاسی فراز و نشیبهای زیادی پشت سر گذاشته است. یکی از مواردی که به خوبی می تواند میزان اهمیت و جایگاه این صنعت را در ایران مشخص کند اسناد و قوانین زیربنایی و فرادستی ایران است. داده های این تحقیق از قانون اساسی، سند چشم انداز ایران در افق 1404، سند نقشه جامع علمی کشور، برنامه های توسعه اول تا پنجم جمهوری اسلامی ایران جمع آوری شده است و برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش تحلیل محتوا استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان میدهد که مقوله گردشگری کمتر مورد توجه سیاستگذاران و برنامه ریزان کلان جمهوری اسلامی ایران بوده است و آنان در این راه با نگاه تقلیل گرایانه و کنترل شده تنها بعد کوچکی از گردشگری را با نگرش فرهنگی مورد توجه قرار داده اند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Critical Evaluation of the Tourism Policy in National Basic Documents and Laws of Iran

نویسنده [English]

  • Hadi Veicy
چکیده [English]

Nowadays, tourism is one of the major strategies and plans for development in different countries. In recent years, the tourism industry has had the highest incomes and employments among the various industries in the world. Therefore, it has taken a large part of the global economy. Its abundant economic opportunities and advantages as well as the positive effects of cultural, social, political and security of tourism have led almost all governments in different countries seek to activate the tourism industry based on their attractions. So, the world is witnessing the globalization of tourism. Iran is one of the first countries that legislated law for tourism development in Middle East and Asia from 80 years ago. The tourism industry in Iran has affected in the past by politics part. Iran's national documents and laws are one of the factors that can determine tourism situation in Iran. This article surveyed the Constitution of the Islamic Republic of Iran, The Future Outlook of the Islamic Republic of Iran in the Horizon of the 2025, the document of the comprehensive scientific map of Iran, the plans of five-annual development (five programs from first to fifth) and law of establishing cultural heritage tourism organization. We used container analysis method. The results of the research show that the tourism has been less considered by policy makers and planners of the Islamic Republic of Iran and they have considered a kind of limited domestic tourism with a minimalistic and cultural viewpoint.

کلیدواژه‌ها [English]

  • tourism
  • Tourism Policy
  • tourism planning
  • National Basic documents and laws
  • Iran
حافظ نیا، محمد رضا و عیسی رمضانی دارابی (1382)، «بررسی تطبیقی بازتابهای فضایی سیاست‌های گردشگری در قبل و بعد از انقلاب اسلامی مطالعه موردی: بابلسر»، تحقیقات جغرافیایی، دوره 18، شماره 4، صص 59-47.
حیدی چیانه، رحیم؛ رضاطبع، سیده خدیجه؛ سلطانی، ناصر؛ معتمدی، اکبر (1392)، «تحلیلی بر سیاست‌گذاری گردشگری در ایران»، برنامه‌ریزی و توسعه گردشگری، شماره 5، ص 11-32.
خاکساری، علی (1391)، «برنامه‌ریزی توسعه گردشگری در ایران: ویژگیها و نقش برنامه ریزان توسعه گردشگری در کشورهای اسلامی»، فصلنامه علوم اجتماعی، 58: 32-1.
سعیدی، علی اصغر، بهشتی، سید محمد و رضوانی، رضا (1391)، «موانع اساسی سیاست‌گذاری گردشگری از نظر نخبگان»، برنامه‌ریزی و توسعه گردشگری، سال اول، شماره 2، ص 33-56.
شجاعی، منوچهر و نورالدین نوری (1386)، «بررسی سیاست‌های دولت در صنعت گردشگری و ارایه الگوی توسعه پایدار صنعت گردشگری کشور»، دانش مدیریت، شماره 79: 90-63.
شورای عالی انقلاب فرهنگی جمهوری اسلامی ایران (1390)، سند نقشه جامع علمی کشور.
قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران مصوب 1358 و اصلاح و تغییرات و تتمیم قانون اساسی مصوب 1368.
کمالی، یحیی (1393)، «مرجعیت سیاستها و توسعه صنعت گردشگری ایران با تأکید بر برنامه سوم و چهارم توسعه»، فرایند مدیریت و توسعه، دوره 27، شماره 1، ص 3-26
مجلس شورای اسلامی (1370)، قانون توسعه صنعت ایرانگردی و جهانگردی.
مجلس شورای اسلامی (1382)، قانون تشکیل سازمان میراث فرهنگی و گردشگری.
مجلس شورای اسلامی (1382)، سند چشم انداز جمهوری اسلامی ایران در افق 1404.
مجلس شورای اسلامی، (1368)، قانون پنج ساله برنامه اول توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران (1372-1368).
مجلس شورای اسلامی، (1374)، قانون پنج ساله برنامه دوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران (1378-1374).
مجلس شورای اسلامی، (1379)، قانون پنج ساله برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران (1383-1379).
مجلس شورای اسلامی، (1384)، قانون پنج ساله برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران (1388-1384).
مجلس شورای اسلامی، (1389)، قانون برنامه پنج ساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران (1394-1390).
ویسی، هادی (1392)، بررسی موانع توسعه صنعت توریسم در ایران، طرح پژوهشی، کرمان: دانشگاه پیام نور استان کرمان.
ویسی، هادی و خدیجه مهماندوست (1394)، «بررسی موانع توسعه صنعت گردشگری بین‌المللی ایران با تأکید بر گردشگری ورودی»، فصلنامه ژئوپلیتیک، 11: 156-135.