سنجش ضریب تمرکز صنعتی در صنایع کارخانه‌ای ایران با رویکرد تسلط تصادفی

نوع مقاله : گردآوری و مروری

نویسندگان

1 دانشیار گروه اقتصاد دانشگاه سیستان و بلوچستان

2 استاد گروه اقتصاد دانشگاه پیام نور

3 استادیار گروه اقتصاد دانشگاه سیستان و بلوچستان

4 کارشناس ارشد مدیریت بازرگانی گرایش مالی

چکیده

در این مقاله برای رتبه‌بندی ضریب تمرکز هرفیندال هیرشمن در صنایع ایران، از رویکرد تسلط تصادفی مرتبه اول، دوم و سوم استفاده شده است. ویژگی این رویکرد در رتبه‌بندی صنایع انحصاری آن است که می‌توان از ویژگی توابع احتمال و شاخص‌های استنباطی در راستای آنالیز ساختار بازارها استفاده نمود. تسلط تصادفی به عنوان فرمی‌ از رتبه‌بندی تصادفی شناخته می‌شود که در آن از توابع چگالی احتمال و توابع توزیع احتمال در راستای ارزیابی جامع خصوصیات یک متغیر استفاده می‌شود. این رویکرد، کاربرد زیادی در نظریه تصمیم‌گیری و تجزیه و تحلیل تصمیم‌گیری دارد. در این پژوهش تمامی مقایسه‌های انجام شده بین صنایع مورد مطالعه براساس رویکرد تسلط تصادفی برابر با 8515 مقایسه بوده است. براساس یافته‌های تحقیق صنایع تولید محصولات از توتون و تنباکو از نظر تمرکز در بازار براساس تسلط تصادفی مرتبه اول بر 127 صنعت مسلط است و براساس تسلط تصادفی مرتبه دوم بر یک صنعت مسلط است و مجموعاً بر 128 صنعت از 130 صنعت مورد مطالعه مسلط است و تحت تسلط هیچ صنعتی قرار ندارد. در نتیجه صنایع تولیدی محصولات از توتون و تنباکو در بازار بیشترین تمرکز را دارد و انحصاری‌ترین صنعت ایران محسوب می‌شود. بعد از آن صنایع تولید مالتا و ماالشعیر از نظر تمرکز براساس تسلط تصادفی مرتبه اول بر 123 صنعت مسلط است و هیچ صنعتی از نظر تمرکز در بازار بر آن مسلط نیست و از نظر تمرکز و قدرت بازاری در رتبه دوم قرار دارد. از طرف دیگر صنایع تولید آجر نه تنها بر هیچ صنعتی مسلط نیستند بلکه از نظر تمرکز در بازار بر اساس معیار تسلط تصادفی مرتبه اول تحت تسلط 128 صنعت قرار دارد و مجموعاً تحت تسلط 129 صنعت است و می‌توان بیان کرد که در این صنعت رقابت مؤثر حاکم است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Evaluating the Industrial Concentration of Iranian Manufacturing Industries based on Stochastic Dominance Approach

نویسندگان [English]

  • Mohammadnabi Shahiki Tash 1
  • Farhad Khodadad Kashi 2
  • Gholamreza Zamanian 3
  • Ali Shaygan Mehr 4
چکیده [English]

In this paper, for ranking Herfindahl-Hirschman concentration factor in Iran's industries is used first, second, and third stochastic dominance approach. Features of this approach in industry-exclusive ranking is that can be used from features of probability functions and indicators inferred in order to the market structure analysis. Stochastic dominance is known as a form of random ranking which in that is used for the probability density functions and probability distribution functions to a comprehensive evaluation of the characteristics of a variable. This approach, widely used in decision theory and analysis to decision-making. This approach, widely used in decision theory and analysis to decision-making. All comparisons between industries based on stochastic dominance approach in this study are 8515. According to research findings for the production of the tobacco industry in terms of market concentration based on first-order stochastic dominance is dominant on 127 industries and based on second-order stochastic dominance is dominant on 1 industry and overall is dominant on 128 industries of 130 industries studied and not dominated by any industries. As a result, manufacturing industries of tobacco products on the market has the highest concentration and is the most exclusive of Iran's industry. After that Malta and alcohol-free beer industries in terms of concentrating based on first-order stochastic dominance are dominant on 123 industries and no industry in terms of concentration on the market is not dominated and in terms of concentration and market power is in second place. On the other hand, not only brick manufacturing industries aren't dominant on any industrial but the concentration in the market on the basis of first-order stochastic dominance is dominated by the 128 industries and totally is dominated by 129 industries and it can be stated that there is effective competition in this industry.

کلیدواژه‌ها [English]

  • industry concentration
  • competition
  • stochastic dominance
ابونوری،اسمعیل و حسن سامانی پور، (1381). برآورد پارامتریکی نسبت تمرکز صنایع در ایران. فصلنامه پژوهشنامه بازرگانی،22: 128-91.
بخشی، لطفعلی(1382). اندازه گیری تمرکز در صنعت سیمان ایران. پژوهشنامه بازرگانی، 26: 96-75.
خداداد کاشی، فرهاد. (1379). انحصار، رقابت و تمرکز در بازارهای صنعتی ایران(73-1367). پژوهشنامه بازرگانی، 15: 116-83.
خداداد کاشی،‌ فرهاد و محمد نبی شهیکی تاش. (1384). درجه رقابت در بازار جهانی محصولات منتخب کشاورزی. اقتصاد کشاورزی و توسعه، 51: 164-135.
عبادی، جعفر و محمد نبی شهیکی تاش. (1383). بررسی درجه رقابت در بازارهای صنعتی ایران. پژوهشنامه بازرگانی، 31: 57-33.
حسینی، میرعبدالله و تقی هومن. (1386). ساختار بازار جهانی خرما و بازارهای هدف خرمای صادراتی ایران. اقتصاد کشاورزی و توسعه، 57: 29-1.
حسینی، میرعبدالله و زورار پرمه. (1383). ساختار بازار جهانی فرش دستباف و بازارهای هدف صادراتی. پژوهشنامه بازرگانی، 30: 118-75.
شهیکی تاش، محمدنبی. (1392). سنجش قدرت انحصاری در صنایع کارخانه‌ای ایران. فصلنامه تحقیقات اقتصادی،84(2): 64-43.