چشم انداز نظری ساختار و کنش در تبیین رفتار سازگاری نسبت به خشکسالی

نوع مقاله : مطالعه موردی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری دانشگاه خوارزمی تهران

2 دانشگاه خوارزمی تهران

3 دانشگاه خوارزمی

چکیده

هدف کلی پژوهش حاضر، تحلیل تأثیر عاملیت و ساختار بر رفتار سازگارینسبت به خشکسالی بر مبنای بررسی متون است. در این راستا ابتدا نقش عاملیت و ساختار در پژوهش‌های علوم اجتماعی و شناخت جهان بر پایه نظریه­های اجتماعی و به­ویژه نظریه ساخت­یابی گیدنز تبیین شد. سپس در راستای تحقق اهداف اسناد بالادستی نظیر سند چشم انداز و نقشه جامع علمی کشاورزی کشور، چگونگی پیوند میان ساختار و کنش در شرایط خشکسالی، به منزله بافت اجتماعی یا محیطی که در آن افراد زندگی و کار می­کنند، مورد تحلیل قرار گرفت. در ادامه رویکردهای مختلف ارائه شده­ در مطالعات سازگاری و آسیب­پذیری نسبت به مخاطرات محیطی تشریح شد. حاصل تحلیل­ها نشان داد که برمبنای نظریه­ی مذکور، همه فعالیت­های سازگاری نسبت به خشکسالی، درون بافت اجتماعی شکل می­گیرد و ارتقای ظرفیت سازگاری بدون ملاحظه بافت اجتماعی نمی­تواند به روشنی درک شود، زیرا بافت زمینه ظهور، طراحی، اجرا و استفاده از راهبردهای سازگاری را فراهم می‌نماید. این رویکرد امکان بررسی و تحلیل جامع و منطبق بر واقعیت‌های اجتماعی رفتار سازگاری جوامع محلی را به خشکسالی فراهم خواهد کرد و درنتیجه پیوند دهنده­ی راهبردهای کلان سازگاری با راهبردهای خرد جوامع محلی در حوزه­ی مطالعات سازگاری، آسیب پذیری و حتی تاب آوری به مخاطرات محیطی نظیر خشکسالی خواهد بود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Theoretical Perspective of Structure and Action in Explaining the Adaptation Behavior to Drought

نویسندگان [English]

  • Adel Soleimani 1
  • Hassan Afrakhte 2
  • Farhad Azizpour 3
  • Asqar Tahmasebi 2
1
2
3
چکیده [English]

The main purpose of this study is to examine the impact analysis of action and structure on adaptation behavior to drought, that based on documentation and literature review. According to this, the role of agency and structure in social science research and understanding of the world based on social theories, especially structuration theory of Giddens were explained. Then, in the direction of achieving the goals of documents such as document of future perspective and holistic scientific agriculture roadmap, how the relationship between structure and action in drought conditions, as social or environmental context within which people live and work, were analyzed. In the next step, different approaches in the study of adaptation and vulnerability to environmental hazards described. The results showed that all activities adapted to drought appears in the social context, and promotion of adaptive capacity can't be clearly understood without considering the social context, because the context rise to, the design, implementation and use of strategies to provide adaptability. This approach allows a comprehensive analysis and review in accordance with the social realities of local communities on adaptation behavior to drought will provide, and thus linking the macro strategies of adaptation to micro strategies of local communities in the areas of adaptability, vulnerability and resilience studies to environmental hazards such as drought will be even.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Social theory
  • adaptation
  • theory Strucration
  • Drought
ابوالحسن تنهایی، حسین و کتایون حکیمی. (1391).بررسی تطبیقی رابطه بین مفهوم عدالت و هویت اجتماعی در قرن معاصر از دیدگاه هربرت بلومر (تفسیرگرا) و آنتونی گیدنز (ساخت گرا). مجله مطالعات توسعه اجتماعی ایران، سال چهارم/شماره دوم.
اطهری، سیدحسین (1390)، نظریه ساخت­یابی یا ساختاربندی گیدنز، مجله­ی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد.
برنامه پنجم توسعه. (1389)، ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﭘﻨﺞ ﺳﺎﻟﻪ ﭘﻨﺠﻢ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺟﻤﻬﻮری اﺳﻼﻣﯽ اﯾﺮان. ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﻣﺤﺘﺮم ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﻳﺰی و ﻧﻈﺎرت راهبردی ریاست ﺟﻤﻬﻮری.
پورطاهری، مهدی؛ رکن الدین افتخاری، عبدالرضا و نسرین کاظمی.(1392). نقش رویکرد مدیریت ریسک خشکسالی در کاهش آسیب پذیری اقتصادی-اجتماعی کشاورزان روستایی (از دیدگاه مسوولان و کارشناسان) مطالعه موردی: دهستان سولدوز، آذربایجان غربی. فصلنامه پژوهش‌های روستایی، (4)1؛ 1- 22.
توحیدفام، محمد و مرضیه حسینیان امیری.(1388). تلفیق کنش و ساختار در اندیشه گیدنز، بوردیو و‌هابرماس و تاثیر آن بر جامعه شناسی جدید. فصلنامه‌ی پژوهشنامه علوم سیاسی، تابستان, دوره4 , شماره3 (15)، صص 79 -107.
حسنی، سیدحمیدرضا و‌هادی موسوی. (1391). ساخت و عامل در نظریه اعتباریات علامه طباطبایی و نظریه ساخت یابی گیدنز، فصلنامه‌ی نظریه‌های اجتماعی متفکران مسلمان، پاییز و زمستان, دوره2 , شماره2،صص 129- 159 .
داورپناه، محمدرضا و محمود سالاری. (1390). نظریه اجتماعی و محیط استفاده از اطلاعات: نقش ساختار و کنش در شکل گیری رفتار و الگوی اطلاع یابی، پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی (مطالعات تربیتی و روان شناسی) :‌‌ بهار و تابستان 1390 , دوره1 , شماره1 ; از صفحه 7 تا صفحه 21.
ریتزر، جورج (1377). نظریه جامعه شناسی در دوره معاصر، ترجمه محسن ثلاثی، چاپ سوم، انتشارات علمی، تهران.
نقشه جامع علمی کشاورزی. (1391)، سند نقشه جامع علمی کشاورزی. وزارت جهادکشاورزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی.
صدیقی، بهرنگ. (1389). تئوری ساخت یابی آنتونی گیدنز: پیامدهای تئوریک و روش شناختی و کاربرد عملی آن در جامعه شناسی، فصلنامه‌ی پژوهش اجتماعی زمستان, دوره3 , شماره9 ،صص 141- 167 .
کرایب، یان (1382).نظریه اجتماعی کلاسیک. (ترجمه شهناز مسمی پرست). تهران: آگه.
گیدنز، آنتونی (1383). چکیده آثارآنتونی گیدنز. (ویراستار فیلیپ کسل، ترجمه حسن چاوشیان). تهران: ققنوس.
مقدس, علی اصغر و حسین قدرتی, (1383). نظریه ساختاری‌شدن آنتونی گیدنز و مبانی روش شناختی آن. مجله علوم اجتماعی, ص 31-1.